کشف ارتباط ژنتیکی میان اوتیسم و دیستروفی میوتونیک نوع 1

به گزارش سلامت نیوز به نقل از neurosciencenews، تحقیقات جدید دانشمندان بیمارستان SickKids و دانشگاه نوادا (UNLV) ارتباط ژنتیکی نادری را میان اختلال طیف اوتیسم (ASD) و دیستروفی میوتونیک نوع 1 (DM1)، یک بیماری ارثی عصبی-عضلانی، شناسایی کرده‌اند. این کشف می‌تواند افق تازه‌ای در شناخت مکانیسم‌های ژنتیکی پشت ASD گشوده و در آینده به توسعه درمان‌های دقیق‌تری منجر شود.

نکات کلیدی مطالعه

مکانیسم مشترک ژنتیکی: گسترش تکرار پشت‌سرهم (TREs) در ژن DMPK، که عامل DM1 است، با اختلال در عملکرد ژن‌های دخیل در رشد مغز به بروز علائم اوتیسم منجر می‌شود.

افزایش خطر ابتلا: افراد مبتلا به DM1، نسبت به جمعیت عمومی، ۱۴ برابر بیشتر در معرض ابتلا به ASD هستند.

پتانسیل درمانی: پژوهش‌ها به‌دنبال یافتن درمان‌هایی هستند که بتوانند پروتئین‌های حیاتی جذب‌شده توسط RNA سمی ناشی از TREها را بازیابی کنند.

TREها چگونه موجب اختلال می‌شوند؟

TREها زمانی رخ می‌دهند که یک بخش کوتاه از DNA به‌طور غیرعادی و پشت‌سرهم تکرار می‌شود. در بیماری DM1، این تکرار در ژن DMPK باعث تولید RNA تغییریافته‌ای می‌شود که همانند یک “اسفنج مولکولی”، پروتئین‌های مهم تنظیم‌کننده پیرایش ژن (splicing) را جذب می‌کند. این فرآیند منجر به اختلال در اتصال ژنی (gene splicing) شده و عملکرد طبیعی ژن‌های مغزی را مختل می‌سازد.

تأثیر بر رشد مغز و بروز رفتارهای مشابه ASD

دکتر رایان یوئن، ژنتیک‌دان ارشد در SickKids می‌گوید:
«TREها پروتئین‌های کلیدی را از ژنوم جذب کرده و موجب بروز اختلال گسترده در عملکرد ژن‌های مرتبط با رشد مغز می‌شوند. این روند می‌تواند توضیح دهد که چرا افراد مبتلا به DM1 برخی علائم رفتاری اوتیسم را نشان می‌دهند.»

پیوندهای تحقیقاتی و تلاش برای درمان

یافته‌های این تیم تحقیقاتی، که شامل همکاری دانشمندانی از دانشگاه فلوریدا و لهستان نیز هست، بیانگر آن است که این نوع از RNA سمی می‌تواند عامل اختلال عملکرد در شبکه ژنی پیچیده‌ای باشد که در تکامل شناختی و اجتماعی انسان دخیل است.

دکتر لوکاسز اشنایدر (Łukasz Sznajder) از UNLV نیز افزود:«ما با مشاهده اشتراک‌های مولکولی میان دو بیماری، موفق به شناسایی نقطه تلاقی مهمی شدیم که هسته شکل‌گیری علائم اوتیسم در بیماران DM1 را روشن می‌کند.»

چشم‌انداز آینده: از ژنتیک به درمان هدفمند

در سال ۲۰۲۰، دکتر یوئن نقش TREها را در بروز اوتیسم کشف کرد و بیش از ۲۵۸۸ محل در ژنوم را شناسایی کرد که در بیماران ASD دارای فراوانی بالایی از این تکرارها هستند. حال، با شناسایی عملکرد این تکرارها در DM1، دانشمندان امیدوارند بتوانند با استفاده از مولکول‌هایی خاص، پروتئین‌های کلیدی را از اسارت RNA سمی آزاد کرده و عملکرد طبیعی ژن‌ها را بازیابی کنند.

در آخر

این تحقیق که در نشریه معتبر Nature Neuroscience منتشر شده است، دیدگاهی نو درباره‌ی علت‌یابی ژنتیکی اختلال طیف اوتیسم ارائه می‌دهد. همچنین، با باز کردن مسیرهای نوین پژوهشی، نویدبخش تولید درمان‌های هدفمندی است که بتوانند شرایطی مانند DM1 و ASD را از طریق مداخله در سطح مولکولی مدیریت کنند.

منبع خبر