چگونه استرس را از اضطراب تشخیص دهیم؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، خیلی‌ها تصور می‌کنند که استرس و اضطراب یکی هستند و تفاوتی با هم ندارند. درحالی‌که استرس، یک واکنش طبیعی و موقتی به یک تهدید خارجی مشخص و معلوم است و درضمن موقت و زودگذر است. اما اضطراب اغلب بدون دلیل مشخصی رخ می‌دهد و گاهی نشانه وجود یک اختلال بزرگ‌تر مثل افسردگی است.

اما چگونه می‌توانیم این دو را از هم تشخیص دهیم و هر یک از اینها چه اثراتی می‌توانند بر سلامت روان ما داشته باشند؟

  درباره تفاوت‌های استرس و اضطراب توضیح می‌دهد: بسیاری از تغییرات فیزیولوژیکی اضطراب و استرس مثل ضربان قلب، نفس‌های تند و کوتاه و تنش‌های عضلانی شبیه هم هستند ولی تفاوت‌هایی هم با یکدیگر دارند. مهم‌ترین تفاوت، منبع هر کدام است. مثلا استرس، منبع بیرونیِ مشخصی دارد اما اضطراب، منبع بیرونی مشخصی ندارد و دلایل بروز آن برای فرد مبهم است. یعنی فرد از دلایل استرس خود آگاه است اما در مورد اضطراب نمی‌داند که چرا دچار اضطراب شده و ریشه آن چیست.

۷ تفاوت مهم استرس و اضطراب

استرس و اضطراب ۵ تفاوت اساسی با هم دارند که جربان به عنوان مشاور درباره آنها توضیح می‌دهد.

علت بروز: در اضطراب معمولاً منبعی که باعث آن می‌شود مشخص نیست و افراد دلشوره می‌گیرند اما علت آن برایشان واضح نیست. اما استرس معمولا ناشی از یک منبع خارجی (مثل امتحان، کنکور، مصاحبه شغلی و …) است . معمولا تنها به یک موقعیت و دلیل خاص مرتبط است. یعنی فرد به طور دقیق می‌داند که چه موضوعی باعث ایجاد استرس در او شده است. درضمن منبعی که باعث بروز استرس می‌شود منطقی‌تر است. در اضطراب افراد بیشتر اوقات به‌خاطر افکار خود دچار اضطراب می‌شوند که می‌تواند غیرمنطقی باشد.

مدت‌ زمان و پایداری: استرس به نسبت اضطراب مدت‌زمان کوتاه‌تری تجربه می‌شود اما اضطراب در مدت‌زمان طولانی‌تری با ما می‌ماند.

اثرات فیزیولوژیک و روانی: واکنش بدن به استرس شامل افزایش ضربان قلب، تنش عضلانی و ترشح هورمون‌هایی مانند کورتیزول است. این واکنش در کوتاه‌مدت اتفاقا برای فرد مفید است. اما اثرات اضطراب شامل نگرانی دائمی، افکار وسواسی و ترس‌های غیرمنطقی است که ممکن است حتی بدون تهدید خارجی رخ دهد و بر عملکرد روزمره ما تأثیر بگذارد.

قابلیت کنترل: استرس به‌ این دلیل که با مهارت‌های حل مسأله همراه است، نسبت به اضطراب کنترل‌پذیرتر است. اما اضطراب قابل کنترل نیست و گاه ممکن است ما مجبور شویم به متخصص مراجعه کنیم و دارودرمانی را شروع کنیم.

کارکرد مثبت و منفی: استرس اگر در سطح معتدل باشد، می‌تواند مفید باشد و فرد را برای انجام کارها برانگیزد. اما اضطراب معمولاً هیچ فایده‌ای ندارد و اغلب به مشکلات روانی و کاهش عملکردهای مفید منجر می‌شود. عملکرد و فعالیت‌های روزانه ما زمانی که اضطراب داریم، در مقایسه با زمانی که استرس داریم بیشتر مختل می‌شود. اضطراب می‌تواند زندگی روزانه فرد را مختل و زمام امور را از دست او خارج کند.

تفاوت روش‌های درمان: استرس چون موقت است و دلیلش هم مشخص است، در مدت کوتاهی رفع می‌شود. گاهی به کار گرفتن و تمرین چند تکنیک مثل خوردن آب، نفس کشیدن عمیق، دوش گرفتن، کاهش مصرف کافئین استرس را از بین می‌برد اما اضطراب چون منبع نامشخصی دارد و یک اختلال روانی است، ممکن است نیاز به مراجعه به متخصص داشته باشد. البته برای کنترل اضطراب نیز تکنیک‌هایی وجود دارد که کاربرد مستمر آنها معمولا روی اضطراب‌های خفیف اثرگذار است.

همه اضطراب‌ها اختلال نیستند

اضطراب در صورت دائمی شدن نیاز به بررسی و درمان دارند. هرچند روانشناسان تاکید دارند که همه اضطراب‌هایی که ما تجربه می‌کنیم، اختلال نیستند و جای نگرانی ندارند.

روانشناسان در عین حال تاکید دارند که اضطراب معمولا خود به خود از بین نمی‌رود و هرچند ممکن است مدتی فروکش کند، اما دوباره با شدت بیشتر خود را نشان می‌دهد. بنابراین کسی که دچار اختلال اضطراب می‌شود، نباید آن را ندیده بگیرد و حتما باید برای شناسایی دلایل آن و راهکارهای کنترل و درمانش به متخصص مراجعه کند. چراکه بعضی از اضطراب‌ها تنها با مصرف دارو کنترل می‌شوند یا کاهش می‌یابند.

منبع خبر