درخشش پزشکی ایران در جهان

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم،  نتایج رتبه‌بندی جدید وبومتریکس در ژانویه ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که ۶۴دانشگاه علوم پزشکی ایران در میان دانشگاه‌های برتر جهان قرار دارند. این موفقیت چشمگیر به‌ویژه در شرایطی که کشور با چالش‌های مختلف اقتصادی و سیاسی روبه‌روست، نمایانگر عزم و اراده محکم کشور در راستای توسعه علمی و فناوری است. رشد روزافزون دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران نه فقط به‌عنوان یک دستاورد علمی،بلکه عاملی حیاتی برای تقویت قدرت ملی و جایگاه ایران در عرصه جهانی به‌شمار می‌آید.

دردنیای امروز که تکنولوژی و علم به سرعت درحال پیشرفت است، دانشگاه‌ها به‌عنوان محور اصلی تحولات علمی و پژوهشی، نقش حیاتی در توسعه و ارتقای کشورها ایفا می‌کنند. دراین میان دانشگاه‌های علوم پزشکی به‌دلیل تأثیر مستقیم برسلامت جامعه و پیشرفت‌های پزشکی، جایگاهی ویژه دارند. یکی از ابزارهای مهم برای ارزیابی این دانشگاه‌ها، رتبه‌بندی‌های جهانی است که عملکرد و کیفیت علمی آنها را در مقیاس بین‌المللی محک می‌زند. رتبه‌بندی وبومتریکس که به بررسی جایگاه دیجیتال و علمی دانشگاه‌ها می‌پردازد، در این سال‌ها تبدیل به یکی از معتبرترین شاخص‌ها برای سنجش پیشرفت‌های علمی دانشگاه‌ها شده است. 

     
درخشش دانشگاه‌های ایرانی در جهان

رتبه‌بندی وبومتریکس (Webometrics) یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان است که براساس معیارهایی مانند حضور وب، تأثیر پژوهشی و تعامل با جامعه علمی، دانشگاه‌ها را ارزیابی می‌کند. درنسخه بتای ژانویه ۲۰۲۵این رتبه‌بندی،۶۴ دانشگاه علوم پزشکی ایران حضور داشته‌اند که نشان‌دهنده رشد قابل‌توجه این مراکز در عرصه‌های علمی و پژوهشی است. در میان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، دو دانشگاه تهران (رتبه ۳۳۵) و دانشگاه علوم پزشکی تهران (رتبه ۴۶۸) رتبه زیر ۵۰۰ را کسب کرده‌اند که با توجه به اهداف برنامه پنج‌ساله هفتم، کسب رتبه زیر ۵۰۰اهمیت زیادی دارد. این دانشگاه‌ها با تمرکز بر تولید علم، انتشار مقالات معتبر و همکاری‌های بین‌المللی، توانسته‌اند جایگاه خود را در سطح جهانی ثبت کنند. البته علاوه بر دانشگاه‌های بزرگ و شناخته‌شده، شاهد حضور دانشگاه‌های علوم پزشکی کوچک‌تر و نوظهور نیز هستیم که با سرمایه‌گذاری روی پژوهش‌های کاربردی و افزایش تعاملات علمی، توانسته‌اند به جمع دانشگاه‌های برتر جهان بپیوندند.

     
نگاهی به وضعیت دانشگاه‌های پزشکی در سال‌های اخیر

بررسی رتبه‌بندی وبومتریکس نشان می‌دهد که حضور دانشگاه‌های ایرانی در سال‌های اخیر در این رتبه‌بندی به‌تدریج افزایش یافته است. مثلا در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، تعداد دانشگاه‌های ایرانی در این رتبه‌بندی محدودتر بود و تنها حدود ۵۰ -۴۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور در این فهرست حضور داشتند. با گذشت زمان، به‌تدریج شاهد افزایش تعداد دانشگاه‌ها بودیم و در نسخه بتای ژانویه ۲۰۲۵ این تعداد به ۶۴ دانشگاه رسید. این تغییر نشان‌دهنده رشد و گسترش فعالیت‌های علمی و دیجیتال دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران است. اگرچه در این سال دانشگاه‌های بزرگ و معتبری مثل دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی مشهد در رتبه‌های بالاتر و شناخته‌شده‌تری قرار داشتند اما سایر دانشگاه‌ها در رتبه‌های پایین‌تری قرار داشتند. به‌طور کلی، رتبه دانشگاه‌های کشور در این سال‌ها از نظر تعداد دانشگاه‌های موجود در فهرست و جایگاه آنها پایین‌تر بود.
از سال ۲۰۲۱ به بعد، روند صعودی در رتبه‌بندی وبومتریکس مشاهده شد.به‌طور خاص در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، برخی دانشگاه‌ها توانستند به رتبه‌های بالاتری در مقایسه با گذشته صعود کنند. به‌عنوان مثال، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شیراز به‌طور مستمر در رتبه‌های بالاتر در میان دانشگاه‌های منطقه‌ای و جهانی قرار گرفتند. اگرچه در طول این سال‌ها رتبه دانشگاه‌ها، دچار تغییراتی بوده اما تعداد آنها روند افزایشی داشته که با توجه به مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها، دسترنج تلاش پژوهشگران و ایستادگی آنها در مقابل محدودیت‌هاست.

لزوم توجه به هوش مصنوعی و روش‌های نوین جراحی 

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان این‌که شیب رشد کشور دربخش تحقیقات درسطح منطقه کمی کند شده‌،می‌افزاید: ما باید زیرساخت‌های پژوهشی را ترمیم کنیم تا انگیزه سابق به پژوهشگران بازگردد.همچنین باید بودجه لازم به فعالیت‌های تحقیقاتی اختصاص پیدا کند چون متاسفانه به‌دلیل تحریم‌ها چند سالی است که پژوهش‌ها به تعویق افتاده است. علاوه بر آن باید دو حوزه مهم و اساسی در دنیای امروز یعنی استفاده از هوش مصنوعی در حوزه سلامت و روش‌های نوین جراحی را نیز مورد توجه بیشتری قرار دهیم.

تربیت برترین متخصصان در ایران

حضور ۶۴ دانشگاه علوم پزشکی ایران نشان‌دهنده تلاش‌های ارزشمند این مراکز در راستای ارتقای کیفیت آموزش و پژوهش است که نه فقط جایگاه ایران را در عرصه علوم پزشکی جهان تقویت می‌کند، بلکه گامی مهم در جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار در حوزه سلامت است. سیدمحمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس معتقد است، یکی از افتخاراتی که در دوران بعد از انقلاب به‌وقوع پیوست در حوزه پزشکی و درمان بود؛ چراکه یک زمانی ما از داشتن پزشکان متخصص بی‌بهره بودیم و از پزشکان پاکستانی استفاده می‌کردیم اما امروز به جایگاهی رسیدیم که برترین متخصصان در سطح منطقه و حتی جهان را تربیت می‌کنیم؛ پزشکانی که بسیاری از آنها اگرچه امروز در ایران نیستند اما از دل دانشگاه‌های کشور درآمدند و آموزش دیدند. امروز افتخار می‌کنیم که یکی از عوامل جذب توریست به کشور، حوزه پزشکی است.اما به‌رغم همه افتخارات و تلاش مجدانه پژوهشگران، این حوزه در سال‌های اخیر روزگار سختی را پشت‌سر گذاشته است. چالش‌هایی نظیر محدودیت‌های مالی، تحریم‌ها و کمبود زیرساخت‌های پژوهشی پیشرفته که سرعت رشد دانشگاه‌ها را کاهش داده است.جمالیان در این‌باره می‌گوید: در کنار همه پیشرفت‌ها و افتخارات ما نباید از برخی چالش‌ها و مسائل جدی این حوزه غافل شویم، چراکه ما در سال‌های اخیر در برخی حوزه‌ها از رشد خود فاصله گرفته‌ایم و با چالش‌های جدی مثل افزایش مهاجرت پزشکان و پرستاران که جزو ذخایر انقلاب هستند، مواجهیم.

منبع خبر