تحریم ابزاری عظیم‌تر از جنگ

به گزارش سلامت نیوز چند سال پیش رئیس‌جمهور وقت ایران، محمود احمدی‌نژاد، تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور را «کاغذ پاره» خواند. با این حال، شواهد جدید نشان می‌دهد که این تحریم‌ها نه تنها محدودیت‌های اقتصادی ایجاد کردند، بلکه به طور ملموس بر مرگ و میر گروه‌های حساس جامعه، به ویژه کودکان و سالمندان، تأثیر گذاشته‌اند. مطالعات گسترده جهانی نشان می‌دهند که تحریم‌های اقتصادی و یک‌جانبه باعث افزایش قابل توجه مرگ و میر در میان نوزادان، کودکان زیر پنج سال و افراد مسن شده و طی دوره‌های طولانی، جان هزاران نفر را به خطر انداخته‌اند.

یک مطالعه جدید که در مجله The Lancet Global Health منتشر شده، داده‌های ۱۵۲ کشور بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۲۰۲۱ را بررسی کرده و نشان داده است که تحریم‌ها به‌طور مستقیم باعث افزایش مرگ‌ومیر می‌شوند.

نتایج نشان‌دهنده‌ی وجود یک ارتباط علیتی معنادار بین تحریم‌ها و افزایش مرگ‌ومیر بوده است:

بیشترین اثر مرگبار از تحریم‌ها مربوط به تحریم‌های یک‌جانبه، اقتصادی و تحریم‌های آمریکا بوده است.

در مقابل، برای تحریم‌های سازمان ملل شواهد معناداری پیدا نشده است.

تحریم‌ها باعث افزایش مرگ‌ومیر کودکان زیر ۵ سال به میزان حدود ۸/۴ log points و در افراد ۶۰ تا ۸۰ سال حدود ۲/۴ log points شده است (تقریبا معادل ۸/۷ و ۲/۴ درصد افزایش مرگ).

فقط تحریم‌های یک‌طرفه (unilateral) سالانه با بیش از ۵۶۰ هزار مرگ (بین ۳۶۷ تا ۷۶۰ هزار مرگ) در جهان مرتبط بوده‌اند؛ عددی تقریبا برابر با تلفات ناشی از جنگ‌ها.

سهم اقتصاد جهانی که زیر فشار تحریم‌های یک‌جانبه قرار گرفته، از حدود ۵/۴ درصد در دهه ۱۹۶۰ به نزدیک ۲۵ درصد در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ رسیده است.

در سال‌های اخیر، در بیشتر تحریم‌های سازمان ملل (نه همه آنها) تلاش شده تا به‌گونه‌ای باشند که آسیب کمتری به مردم عادی برسد، هرچند هنوز بحث بر سر میزان موفقیت آن‌ها ادامه دارد. اما معمولا تحریم‌های آمریکا هدفشان تغییر رژیم یا وادار کردن کشورها به تغییر رفتار سیاسی است. حتی در برخی موارد، سیاست‌گذاران اذعان کرده‌اند که بدتر شدن شرایط زندگی مردم در کشورهای هدف بخشی از مکانیسمی است که قرار است به رسیدن به هدف کمک کند. از طرفی، آمریکا و تا حدی اروپا ابزارهایی دارند که اثر اقتصادی و انسانی تحریم‌ها را شدیدتر می‌کند، از جمله نقش دلار و یورو در مبادلات بانکی جهانی و استفاده آنها به‌عنوان ارز ذخیره بین‌المللی و همچنین اجرای فراسرزمینی تحریم‌ها، به‌ویژه توسط آمریکا.

وودرو ویلسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، یک‌بار تحریم‌ها را «چیزی عظیم‌تر از جنگ» نامید. حالا این مقاله نشان می‌دهد که او بی‌راه نمی‌گفته و در دهه گذشته، تحریم‌های یک‌جانبه هر سال با حدود ۵۶۰ هزار مرگ در جهان مرتبط بوده‌اند.

سخت است سیاست دیگری را تصور کنیم که چنین اثرات مرگباری بر جان انسان‌ها داشته باشد و با این حال همچنان به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد.

محققان در پایان تاکید داشته‌اند که باید در طراحی و اجرای تحریم‌ها به‌عنوان ابزار سیاست خارجی تجدیدنظر جدی شود.

منبع خبر