- 2025-11-17
- 9 بازدید
- 0 دیدگاه
- اينترنت
بررسی موضوع بیمه اجباری رانندگان تاکسی‌های اینترنتی| فارنت
طرح بیمه اجباری رانندگان تاکسی‌های اینترنتی در مجلس، به یکی از جدی‌ترین چالش‌های اقتصاد دیجیتال تبدیل شده است؛ طرحی که سازمان تأمین اجتماعی آن را ضرورتی قانونی می‌داند، اما اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی و مدیران پلتفرم‌ها هشدار می‌دهند می‌تواند به کاهش درآمد رانندگان، افزایش هزینه سفرها و خروج بازنشستگان از ناوگان منجر شود.
در برنامه هفتم توسعه، سهم مهمی از رشد اقتصادی کشور بر دوش کسب‌وکارهای دیجیتال گذاشته شده است. تاکسی‌های اینترنتی مانند اسنپ، تپسی و ماکسیم بخش بزرگی از این اکوسیستم هستند. با این حال، کمیسیون اجتماعی مجلس اخیرا طرحی را تصویب کرده که رانندگان این ناوگان باید حق بیمه تأمین اجتماعی پرداخت کنند.
مخالفت اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی
رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، در گفت‌وگو با ایرنا تاکید کرده است: «نظر فعالان عرصه کسب‌وکارهای دیجیتال همان چیزی است که در برنامه هفتم آمده؛ یعنی صرفاً بیمه اختیاری را تأیید می‌کنیم.» او همچنین هشدار داده که این طرح به کل ناوگان ضربه خواهد زد: «مسافران با افزایش قیمت مواجه می‌شوند و در چنین شرایطی قطعا مردم کمتر از این ناوگان استفاده خواهند کرد که به زیان اقتصاد دیجیتال خواهد بود.»
الفت‌نسب همچنین به وضعیت بازنشستگان اشاره کرده است:
اگر فرد بازنشسته بخواهد با تاکسی همکاری کند، مستمری‌اش قطع می‌شود و لذا دیگر وارد ناوگان نمی‌شود. در نتیجه دوباره شاهد تردد هرچه بیشتر خودروهای شخصی در شهر خواهیم بود.
الفت‌نسب هشدار داده که بیمه اجباری رانندگان تاکسی‌های اینترنتی می‌تواند آثار ثانویه‌ای بر بازار اشتغال کشور داشته باشد. او توضیح داده که اگر افراد ببینند می‌توانند در تاکسی‌های اینترنتی به‌صورت تمام‌وقت کار کنند و بیمه‌شان برقرار باشد، دیگر سراغ مشاغل تولیدی و صنعتی نمی‌روند. این روند می‌تواند باعث کمبود نیروی کار ماهر در کارخانجات و بخش تولید شود: «اگر فردی ببیند که می‌تواند 24 ساعت اینجا کار کند و بیمه‌اش هم برقرار باشد، دیگر سراغ کارهای دیگر نمی‌رود؛ به‌خصوص تولید و کارخانجاتی که نیاز به نیروی ماهر دارند.»
رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی همچنین اشاره کرده که در جلسه‌ای با رئیس‌جمهور (دکتر پزشکیان) و معاونت علمی، مخالفت با بیمه اجباری مطرح شده است. به گفته او، در کارگروه اقتصاد دیجیتال نیز همه موافق اختیاری بودن بیمه بودند و تنها سازمان تأمین اجتماعی بر اجبار پافشاری داشت.
اتحادیه پیشنهاد داده که بیمه برای رانندگان حرفه‌ای (کسانی که شغل اصلی‌شان رانندگی است و حداقل هشت ساعت کار می‌کنند) برقرار شود و دولت بخشی از سهم بیمه را پرداخت کند.
پیشنهاد ما این بود که برای رانندگان حرفه‌ای جهت برقراری بیمه تأمین اجتماعی برنامه‌ریزی شود. راننده حرفه‌ای تعریف دارد یعنی کسی که تنها شغلش همین است و حداقل هشت ساعت کار می‌کند. تعداد این افراد آن‌قدر زیاد نیست؛ در کل ناوگان اینترنتی کمتر از 50 هزار نفر هستند.
دیدگاه مدیرعامل تپسی
مصطفی سیدحسینی، مدیرعامل تپسی، نیز با اصل بیمه مخالفتی ندارد اما شیوه اجرای آن را مشکل‌زا می‌داند: «ما موافق بیمه شدن رانندگان هستیم اما درباره چگونگی اجرای آن بحث داریم؛ چون هر راننده‌ای که بیمه داشته باشد وابستگی بیشتری به کار پیدا می‌کند، اما چگونگی اجرای آن یکی از چالش‌های مهم است.» او توضیح داده که بسیاری از رانندگان پاره‌وقت یا بازنشسته‌اند و اجبار بیمه برای همه، عرضه راننده را کاهش می‌دهد:
بسیاری از رانندگان فقط گاهی سفر می‌روند؛ مثل روغن بین چرخ‌دنده‌های شبکه هستند که اگر حذف شوند، بازار آسیب می‌بیند.
بر اساس بررسی‌های کمیسیون عمران، کمتر از 10 هزار راننده تمام‌وقت فاقد بیمه در اسنپ و تپسی وجود دارد. سیدحسینی پیشنهاد داده این گروه با مشوق‌های پلتفرم‌ها تحت پوشش بیمه قرار گیرند.
موضع سازمان تأمین اجتماعی
مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، موضعی کاملاً متفاوت دارد:
قانون تأمین اجتماعی صراحت دارد که فردی که از کارفرما یا مشتری مزدی دریافت می‌کند باید از سوی کارفرما بیمه شود. معتقدیم این بیمه باید اجباری باشد و هیچ صنفی از این موضوع مستثنی نیست، حتی رانندگان تاکسی‌های آنلاین.
او تأکید کرده که پلتفرم‌ها کارفرما محسوب می‌شوند و همه رانندگان باید تحت پوشش بیمه قرار گیرند.
از امنیت اجتماعی تا تهدیدی برای چرخ‌های اقتصاد دیجیتال
اجرای بیمه اجباری برای رانندگان تاکسی‌های اینترنتی می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای بر بازار کار و اقتصاد دیجیتال داشته باشد. از یک سو درآمد رانندگان، به‌ویژه پاره‌وقت‌ها و بازنشستگان، کاهش می‌یابد و بسیاری از آن‌ها به دلیل فشار مالی یا قطع مستمری ناچار به ترک ناوگان می‌شوند، از سوی دیگر افزایش هزینه سفرها باعث کاهش تقاضای مردم و بازگشت بخشی از کاربران به خودروهای شخصی یا حمل‌ونقل عمومی خواهد شد.
این روند به کمبود راننده در ساعات اوج، افزایش زمان انتظار مسافران و در نهایت کاهش اعتماد عمومی به پلتفرم‌ها منجر می‌شود و در سطح کلان، رشد کسب‌وکارهای آنلاین که در برنامه هفتم توسعه نقش کلیدی دارند، با تهدید جدی مواجه خواهد شد.
برای جلوگیری از فشار مالی بر رانندگان و اختلال در بازار، فعالان اقتصاد دیجیتال پیشنهاد می‌کنند بیمه رانندگان تاکسی‌های اینترنتی به‌صورت اختیاری اجرا شود؛ به‌ویژه برای رانندگان حرفه‌ای که شغل اصلی‌شان رانندگی است و فاقد بیمه هستند. این گروه محدود (کمتر از 10 هزار نفر در اسنپ و تپسی) می‌توانند با حمایت پلتفرم‌ها و مشوق‌های مالی تحت پوشش قرار گیرند. در این مدل، رانندگان پاره‌وقت و بازنشستگان که تنها چند سفر در هفته انجام می‌دهند یا از مستمری استفاده می‌کنند، از اجبار بیمه معاف می‌شوند تا ناوگان دچار کاهش عرضه نشود.
از سوی دیگر، راهکارهایی مانند حمایت مالی دولت برای پرداخت بخشی از حق بیمه، طراحی مدل‌های منعطف متناسب با نوع فعالیت رانندگان (تمام‌وقت، پاره‌وقت، بازنشسته) و اختصاص بخشی از مشوق‌های پلتفرم‌ها به بیمه، مطرح شده است. این رویکردها می‌توانند هم امنیت اجتماعی و آینده شغلی رانندگان را تضمین کنند و هم مانع افزایش شدید هزینه سفرها و کاهش تقاضای مردم شوند.
در واقع، ترکیب بیمه اختیاری، حمایت دولتی و مشوق‌های پلتفرم‌ها، راه‌حلی میانه برای ایجاد تعادل میان حمایت اجتماعی و توان مالی رانندگان و مسافران خواهد بود.
ارسال دیدگاه