بنیان‌گذار پزشکی نوین ایران که بود؟

 دکتر حسین شهزادی ، فوق تخصص قلب کودکان در مرکز قلب شهید رجایی طی یادداشتی به سلامت نیوز نوشت : ناظم‌الاطبا در سال ۱۲۲۶ هجری شمسی در شهر کرمان و در خانواده‌ای طبیب‌پیشه متولد شد. طب را نزد پدر آموخت و سپس برای ادامه تحصیل به تهران و مدرسه طب دارالفنون رفت. در مدت کوتاهی با استعداد بالا و تلاش شبانه‌روزی، به دستیار استادان تبدیل شد و در جریان قحطی و بیماری‌های فراگیر تهران در سال ۱۲۵۰، با ایثارگری به درمان بیماران پرداخت.

🔸 نخستین بیمارستان نوین ایران

در سال ۱۲۵۲ و با فرمان ناصرالدین شاه، نفیسی نخستین بیمارستان مدرن ایران را با نام «مریض‌خانه دولتی» تأسیس کرد که بعدها به احترام ابن‌سینا، «بیمارستان سینا» نام گرفت. او ۸ سال ریاست این مرکز را برعهده داشت و به لقب “حکیم‌باشی” شناخته می‌شد.

🔸 آموزش مدرن پزشکی؛ از مطب تا مدرک

او یکی از ارکان اصلی «مکاتب اربعه» بود؛ نظامی که در آن چهار پزشک برجسته – شامل ناظم‌الاطبا، مؤتمن‌الاطبا، میرزا ابوالحسن خان بهرامی و نظام‌الحکما – دانشجویان پزشکی را به صورت بالینی آموزش داده و تأیید نهایی طبابت را صادر می‌کردند.

🔸 چهره‌ای نهادساز و روشنفکر

نفیسی در سال ۱۲۵۴ از مؤسسان «مجلس حفظ‌الصحه» (معادل نظام پزشکی امروزی) بود و در ادامه، با تأسیس بیمارستان دارالشفا در مشهد، خدمات گسترده‌ای در خراسان ارائه داد. از دیگر اقدامات علمی و اجتماعی او می‌توان به بنیان‌گذاری مدرسه شرف (نخستین دبیرستان نوین ایران) و ایجاد کتابخانه ملی مرکزی در تهران اشاره کرد.

🔸 پزشک دربار و حامی مشروطه

او پزشک مخصوص مظفرالدین شاه بود و در سال ۱۲۸۵، نقش مؤثری در ترغیب شاه به صدور فرمان مشروطیت داشت. در جریان اپیدمی وبای تهران نیز اقدامات مؤثری انجام داد و رساله‌ای علمی در این خصوص نگاشت.

🔸 نویسنده، فرهنگ‌نامه‌نویس و ماندگار در حافظه ملی

میرزا علی‌اکبر خان نفیسی بیش از نیم قرن از عمر خود را صرف خدمت به بیماران کرد و آثار متعددی در علوم پزشکی از خود به جا گذاشت. برجسته‌ترین اثر غیرپزشکی او، «فرهنگ لغات نفیسی» است؛ نخستین فرهنگ‌نامه جامع فارسی که در چهار جلد و طی ۲۵ سال تدوین شد.

او در ۸ تیر ۱۳۰۳ شمسی در سن ۷۷ سالگی در تهران درگذشت. امروز، با شکوفایی دانش پزشکی ایران در سطح جهان، نام ناظم‌الاطبا همچنان زنده است و خدمات او الهام‌بخش هزاران پزشک ایرانی در داخل و خارج کشور باقی مانده است.

منبع خبر