هشدار خاندوزی درباره خطای استراتژیک تهران/ چین «سوپرمارکت آخر شب» است!

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرآنلاین ، در حالی‌که چین به یکی از اصلی‌ترین بازیگران اقتصاد جهانی تبدیل شده و بسیاری از کشور‌ها در حال گسترش روابط راهبردی با پکن هستند، یک مقام سابق اقتصادی ایران از «فقدان نگاه شراکتی» در سیاست تهران نسبت به شرق سخن گفته است. احسان خاندوزی، وزیر پیشین اقتصاد، با لحنی انتقادی تأکید کرده که رابطه کنونی ایران و چین بیشتر شبیه خریدی اضطراری در «سوپرمارکت آخر شب» است تا همکاری برنامه‌ریزی‌شده میان دو شریک اقتصادی.

نقد تند به نگاه اضطراری در روابط با شرق

خاندوزی در تازه‌ترین سخنان خود، با اشاره به وابستگی روزافزون اقتصاد ایران به چین، گفت: «امروز در رابطه با چین به گونه‌ای عمل می‌کنیم که می‌توان اسم آن را سوپرمارکت آخر شب گذاشت؛ جایی که نیمه‌شب برای رفع نیاز فوری به آن مراجعه می‌کنیم، نه برای برنامه‌ریزی بلندمدت.»

او افزود: «این نوع تعامل به هیچ‌وجه به معنای دشمنی با شرق یا نادیده‌گرفتن فرصت‌های چین نیست، بلکه نقدی است بر نبود استراتژی روشن و متوازن در روابط خارجی اقتصادی کشور.»

شراکت یا خرید و فروش موقت؟

وزیر اسبق اقتصاد با اشاره به اینکه رابطه اقتصادی با چین همچنان در سطح مبادلات تجاری ساده باقی مانده، اظهار کرد: «ما هیچ‌گاه وارد شراکت واقعی با چین نشده‌ایم. حتی اگر میزان خرید‌های ما از اقتصاد چین چند برابر شود، باز هم این ارتباط در حد خرید و فروش باقی می‌ماند، نه در سطح همکاری سیستمی و راهبردی.»

به گفته او، کشور‌هایی که واقعاً شریک چین هستند، در زنجیره تولید جهانی این کشور نقش دارند، نه صرفاً در فهرست مشتریان کالا‌های آماده.

ظرفیت‌های مغفول و فرصت‌های از دست‌رفته

خاندوزی با اشاره به محدودیت همکاری ایران با غرب به‌ویژه در زمینه فناوری و صنایع دفاعی گفت: «در شرایطی که بسیاری از کشور‌ها حاضر به همکاری در حوزه پدافند یا سامانه‌های دفاعی ما نیستند، می‌توان از ظرفیت چین استفاده کرد؛ اما این بهره‌گیری نباید موقتی یا صرفاً در سطح تأمین نیاز‌های روزمره باشد.»

او تأکید کرد: «ایران اگر به دنبال رشد پایدار است، باید روابط اقتصادی خود را بر پایه همکاری‌های دانش‌بنیان، سرمایه‌گذاری متقابل و تبادل فناوری با چین تنظیم کند، نه صرفاً واردات و خرید کالا.»

ضرورت بازتعریف روابط اقتصادی ایران با شرق

کارشناسان نیز معتقدند نگاه تک‌بعدی به شرق نمی‌تواند جایگزین تعامل جامع با جهان شود. در حالی‌که بسیاری از کشور‌ها با چین قرارداد‌های بلندمدت توسعه‌ای منعقد کرده‌اند، ایران هنوز نتوانسته از فرصت این همکاری‌ها در مسیر رشد صنعتی و صادراتی خود بهره ببرد.

به نظر می‌رسد سخنان خاندوزی زنگ هشداری است برای بازنگری در سیاست‌های اقتصادی خارجی کشور؛ سیاستی که اگر همچنان بر مبنای «خرید اضطراری» باقی بماند، نه‌تنها به شراکت راهبردی نمی‌انجامد، بلکه جایگاه ایران را در اقتصاد جهانی تضعیف‌تر خواهد کرد.

منبع خبر