از شپشک برنج تا روده موش؛ سوژه برندگان مسابقه عکاسی دنیای کوچک نیکون 2025

از سرخس‌های درخشان تا نورون‌های پیچ‌درپیچ، تصاویر برگزیده امسال در مسابقه عکاسی Nikon Small World 2025 دنیایی بی‌نظیر از ساختارها و زیبایی‌های میکروسکوپی طبیعت را به نمایش می‌گذارند؛ جهانی که تنها از پشت لنز میکروسکوپ قابل مشاهده است. گاهی حتی لب پنجره‌ای خاک گرفته هم می‌تواند گنجینه‌ای پنهان از شگفتی‌های میکروسکوپی طبیعت باشد.

پرواز پس از مرگ یک سوسک برنج رتبه نخست مسابقه عکاسی Nikon

در جایگاه نخست مسابقه عکاسی Nikon Small World 2025، تصویری از «شپشک برنج» (Sitophilus oryzae) در حال پرواز، موفق به کسب عنوان برنده شد.

ژانگ یو، عضو انجمن حشره‌شناسی چین، به‌صورت کاملاً اتفاقی هنگام تمیز کردن خانه‌اش با این حشره مرده مواجه شد. او با استفاده از میکروسکوپی با وضوح بالا و ترکیب بیش از ۱۰۰ تصویر، نمایی خیره‌کننده از “پرواز پس از مرگ” این سوسک را ثبت کرد.

شپشک برنج یکی از آفات شناخته‌شده‌ای است که به غلات و دانه‌ها آسیب می‌زند. به گفته یو، کشف این نمونه‌ی مرده با بال‌های باز، اتفاقی نادر و خوش‌اقبال بوده، چرا که به دلیل اندازه‌ی بسیار کوچک این حشرات، آماده‌سازی دستی نمونه‌هایی با بال‌های باز تقریباً غیرممکن است. او برای نشان دادن مقیاس کوچک این موجود، آن را روی یک دانه برنج نصب کرده است.

یو که برای نخستین بار در این مسابقه شرکت کرده، امیدوار است این عکس بتواند بینشی علمی نسبت به ساختار این آفات ارائه دهد. به باور او، «یک اثر برجسته زمانی خلق می‌شود که تلفیقی از هنر و دقت علمی باشد؛ تصویری که جوهره، انرژی و روح موجود زنده را به تصویر بکشد.»

تصویر این حشره تنها یکی از ۷۱ عکس برجسته‌ای است که در ۱۵ اکتبر امسال به عنوان آثار برگزیده مسابقه عکاسی نیکون معرفی شدند. در ادامه، با چند مورد از دیگر تصاویر الهام‌بخش این رقابت آشنا می‌شویم.

قطره‌ای سرشار از زندگی

یک قطره آب مملو از سلول‌های سبزرنگ جلبک، بر نوک یک سرنگ قرار گرفته است. این تصویر توسط یان روزنبوم، عکاس و شیمی‌دان آلمانی ثبت شده است. او با استفاده از میکروسکوپی قدیمی که در سن ۱۴ سالگی خریداری کرده بود، صدها سلول جلبک Volvox را درون این قطره‌ی درخشان به تصویر کشید.

این جلبک‌ها که معمولاً در برکه‌ها، دریاچه‌ها و آب‌های راکد رشد می‌کنند، درون سلول‌های مادری خود نسل بعدی را پرورش می‌دهند. قطره آب، با زاویه‌ای نامتعادل روی سرنگ قرار گرفته و نورپردازی دقیق، ساختار بی‌نظیر آن را به خوبی نمایان کرده است. روزنبوم برای رسیدن به این عکس، بیش از ۲۰ قطره را از دست داد.

او معتقد است که نشان دادن این حجم از حیات در یک قطره‌ی آب می‌تواند به درک بهتر اهمیت تنوع زیستی—even در کوچک‌ترین اکوسیستم‌ها—کمک کند.

سرخس‌های درخشان

در تصویری که ایگور سیوانوویچ، کالبدشناس مؤسسه‌ی Howard Hughes ثبت کرده، بخش عرضی سه اسپورانژ بیضی‌شکل دیده می‌شود که درون خود هاگ‌های سرخس را نگه می‌دارند.

اسپورانژ‌ها محفظه‌هایی هستند که هاگ‌ها در آن‌ها شکل می‌گیرند و پس از رسیدن به بلوغ، با باد یا جانوران کوچک پراکنده می‌شوند. در این عکس (مقام پنجم مسابقه)، از میکروسکوپ کانفوکال و لیزرهای فلورسانس برای نمایش جزئیات رنگارنگ استفاده شده است. یکی از کپسول‌ها پر از هاگ‌هایی با ساختار مغزگونه است، دیگری هنوز باز نشده و سومی، که خالی به نظر می‌رسد، احتمالاً هنگام آماده‌سازی عکس، هاگ‌های خود را رها کرده است.

سیوانوویچ می‌گوید: «تصاویر میکروسکوپی اغلب بسیار انتزاعی و گاه بیگانه به نظر می‌رسند، اما می‌توانند مردم را به طبیعت و زیست‌شناسی علاقه‌مند کنند.»

نورون‌های درهم‌تنیده

استلا ویتاکر، زیست‌فیزیک‌دان سابق در مؤسسه ملی اختلالات عصبی در مریلند، تصویری شگفت‌انگیز از نورون‌های حسی بدن انسان ثبت کرده است. این نورون‌ها که ساختاری مانند ریشه دارند، در تشخیص لمس و محرک‌های محیطی نقش کلیدی دارند.

او با استفاده از میکروسکوپ کانفوکال و نشاندار کردن با آنتی‌بادی‌های فلورسانس، توانسته است ساختارهای کلیدی مانند آکتین (نقاط صورتی‌رنگ) و میکروتوبول‌ها (به رنگ آبی و سبز) را در تصویر نمایان کند. در مرکز تصویر، حدود ۱۰ هزار سلول کنار هم قرار گرفته‌اند.

ویتاکر که اکنون دانشجوی دکترای دانشگاه کرنل است، می‌گوید مطالعه این ساختارها می‌تواند به درک بهتر بیماری‌های عصبی مانند ALS و آلزایمر کمک کند.

موهای آفتابگردان

مارک میش، عکاس و عاشق طبیعت اهل لهستان، به جای گذاشتن آفتابگردان در گلدان، تکه‌هایی از ساقه‌ی آن را زیر میکروسکوپ برد. آنچه ثبت کرد، نمایی اسکلتی از تریکوم‌ها بود: ساختارهای مویی کوچکی که از گیاه در برابر آفات محافظت می‌کنند.

او با استفاده از فیلتر پلاریزه خانگی و تکنیک خاصی از میکروسکوپی نوری، توانست تصویر نهایی را خلق کند که با رنگ‌هایی چون آبی و ارغوانی چشم‌نواز تزیین شده است. تصویر از کنار هم قرار دادن بیش از ۱۰۰ عکس مجزا به‌دست آمده است.

میش می‌گوید: «این تصویر نشان می‌دهد که همه‌ی تریکوم‌ها یکسان نیستند. آفتابگردان، که به‌تنهایی گیاهی زیباست، زیبایی پنهانی نیز در خود دارد که تنها با میکروسکوپ قابل دیدن است.»

روده‌های میکروسکوپی موش!

عکسی از برش عرضی روده‌ی یک موش، ساختاری شبیه یک لوله مارپیچ را نشان می‌دهد. درون آن، چین‌خوردگی‌هایی وجود دارد که با نقطه‌های سفید به صورت مارپیچ تزئین شده‌اند. این تصویر توسط بیولوژیست ماریوس مه‌لن و تیم پژوهشی‌اش در مؤسسه فردریش میشر در سوئیس ثبت شده است.

هدف این تیم تحقیقاتی، درک چگونگی رشد بافت‌های سالم است؛ مسأله‌ای که می‌تواند به فهم بهتر شکل‌گیری تومورها یا بیماری‌های التهابی روده کمک کند.

آن‌ها طی یک آخر هفته، ۶۰۰ عکس از یک روده‌ی موش گرفتند و با ترکیب آن‌ها، تصویر نهایی را ساختند. رنگ‌های سفید و قرمز به‌ترتیب نشان‌دهنده هسته سلول‌ها و غشای سلولی هستند. توده سفید در سمت چپ تصویر نیز مجموعه‌ای از سلول‌های ایمنی را نشان می‌دهد که به جستجوی مهاجمان مشغول‌اند.

این تصاویر به عنوان برندگان مسابقه عکاسی Nikon Small World 2025 نه‌تنها از نظر علمی ارزشمندند، بلکه نگاهی تازه، شاعرانه و خیره‌کننده به جهانی می‌اندازند که چشمان ما بدون ابزارهای پیشرفته هرگز قادر به دیدنش نیستند.

دنیای میکروسکوپی، پر است از داستان‌هایی شگفت‌انگیز که در دل کوچک‌ترین اجزای طبیعت پنهان شده‌اند کافی است دقیق‌تر نگاه کنیم. پیشنهاد می‌کنم نگاهی به 20 تصویر برگزیده در صفحه رسمی مسابقه عکاسی دنیای کوچک نیکون داشته باشید.

منبع خبر