زنگ خطر برای بازار گوشت قرمز/ افت محسوس تولید دام سبک در تابستان ۱۴۰۴

به گزارش اقتصادآنلاین، بر اساس تازه‎‌ترین گزارش رسمی مرکز آمار ایران، جمعیت گوسفند و بره در دامداری‌های کشور در پایان تابستان ۱۴۰۴ به حدود ۴۹.۶۴ میلیون رأس رسیده است؛ در حالی که این رقم در خرداد همان سال ۵۳.۳۳ میلیون رأس بود. این آمار به معنی کاهش حدود ۷ درصدی جمعیت گوسفند و بره تنها طی سه ماه است.

در همین بازه، جمعیت بز و بزغاله نیز از ۱۷.۲۲ میلیون رأس در خرداد ۱۴۰۴ به ۱۶.۱۳ میلیون رأس در شهریور کاهش یافته که معادل حدود ۶ درصد کاهش است. اگرچه معمولا به صورت فصلی در شهریور ماه تعداد دام سبک کاهش اندکی را تجربه می‌کند اما این افت همزمان در هر دو گونه اصلی دام سبک، احتمالا در نتیجه کاهش زایش و افزایش عرضه به کشتارگاه‌ها رخ داده و نشانه‌ای از فشار اقتصادی بر دامداران است.

افت زایش فصلی بره و بزغاله

در تابستان ۱۴۰۴، مجموعاً ۲.۵۲ میلیون بره زنده و یک میلیون بزغاله زنده در دامداری‌های کشور متولد شدند. این در حالی است که در فصل بهار همان سال، تعداد زایش بره‌ها ۶.۰۵ میلیون رأس و بزغاله‌ها ۲.۳۶ میلیون رأس بود؛ به عبارت دیگر، در مقایسه با بهار، زایش بره‌ها بیش از ۵۸ درصد و بزغاله‌ها بیش از ۵۷ درصد کاهش یافته است.

اگرچه عمده زایش دام سبک در زمستان است، اما افت شدید امسال نشان از تغییرات ساختاری در دامداری‌های کشور دارد. به گفته مرکز آمار، آمارگیری فصلی از ۳۰۰۰ واحد نمونه‌برداری در سراسر کشور انجام شده و داده‌ها با دقت حداکثر خطای نمونه‌گیری پنج درصد، به کل جامعه دامی تعمیم یافته است.

تغییر الگوی پرورش؛ افزایش وزن‌کشی و کشتار

داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در تابستان ۱۴۰۴ تعداد گوسفند و بره پروار شده ۳.۴۲ میلیون رأس و تعداد بز و بزغاله پروار شده ۱.۲۷ میلیون رأس بوده است. این میزان نسبت به فصل بهار که به ترتیب ۴.۲۸ میلیون و ۱.۳۸ میلیون رأس گزارش شده بود، کاهش حدود ۲۰ درصدی در گوسفند و ۸ درصدی در بز را نشان می‌دهد.

کاهش حجم پرواربندی به‌طور مستقیم با خشکسالی‌های اخیر مرتبط دانسته می‌شود. در بسیاری از استان‌ها از جمله خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان، دامداران به دلیل گرانی علوفه و نبود مرتع کافی، بخشی از دام‌های خود را زودتر از موعد به کشتارگاه‌ها فرستاده‌اند.

فشار اقلیمی و اقتصادی بر دامداران؛ خشکسالی و گرانی نهاده‌ها

تحلیل داده‌های فصلی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که افت جمعیت دام سبک در تابستان ۱۴۰۴ بیش از آنکه ناشی از تغییرات طبیعی چرخه زایش باشد، ریشه در شرایط اقتصادی و اقلیمی دارد. در استان‌های شرقی و جنوبی کشور، خشکسالی‌های پیاپی موجب کاهش ظرفیت مراتع شده و تأمین علوفه طبیعی را دشوار کرده است. دامداران در این مناطق ناگزیر به خرید خوراک دامی از بازار آزاد شده‌اند، جایی که قیمت ذرت، جو و کنجاله سویا علی رغم تداوم تخصیص ارز ترجیحی برای واردات این نهاده‌ها، طی ماه‌های اخیر به‌طور میانگین بین ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش یافته است.

تأثیر بر بازار گوشت قرمز؛ کاهش عرضه در نیمه دوم سال

کاهش دام زنده، در کنار افزایش نرخ خوراک، به معنای کاهش عرضه گوشت در ماه‌های آینده است. طبق برآورد‌های کارشناسان حوزه دام، با توجه به داده‌های تابستانی، حجم عرضه گوشت قرمز در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد کمتر از مدت مشابه سال گذشته پیش‌بینی می‌شود. این افت می‌تواند موجب رشد قیمت گوشت گوسفندی در بازار داخلی شود.

تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که هر یک درصد کاهش در جمعیت دام سبک، به‌طور متوسط باعث رشد حدود ۱.۵ درصدی قیمت گوشت قرمز می‌شود؛ بنابراین در صورت استمرار این روند، احتمال افزایش ۱۵ تا ۲۰ درصدی قیمت گوشت در پاییز و زمستان امسال وجود دارد.

منبع خبر