یک دُز برای ایمنی طولانی‌مدت؛ جهش بزرگ در ساخت واکسن‌های ضد ویروسی

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،دانشمندان در موسسه فناوری ماساچوست (MIT) و مؤسسه تحقیقات اسکریپس با ترکیب دو ماده تقویت‌کننده پاسخ ایمنی، نوعی واکسن آزمایشی تولید کرده‌اند که در مدل حیوانی، ایمنی قابل‌توجهی در برابر ویروس اچ‌آی‌وی ایجاد کرده است.

این پژوهش که نتایج آن در رسانه‌های علمی منتشر شده، نوید ساخت واکسن‌هایی را می‌دهد که تنها با یک دز، ایمنی گسترده و طولانی‌مدتی ایجاد می‌کنند — رویکردی که در کنترل بیماری‌های ویروسی بسیار حیاتی است.

مواد تقویت‌کننده ایمنی (Adjuvants)، ترکیباتی هستند که به همراه آنتی‌ژن‌ها در واکسن‌ها تزریق می‌شوند تا سیستم ایمنی بدن را تحریک و پاسخ ایمنی را تقویت کنند. در این مطالعه، پژوهشگران از دو ماده تقویت‌کننده استفاده کردند که پیش‌تر نیز در مطالعات جداگانه، اثرگذاری آن‌ها تأیید شده بود.

به گفته نویسندگان، این واکسن دوگانه پس از تزریق، در غدد لنفاوی موش‌ها تجمع یافت؛ جایی که گلبول‌های سفید خون، به‌ویژه سلول‌های بی (B)، فعال شده و فرآیند تولید آنتی‌بادی را آغاز می‌کنند. نتایج نشان داد آنتی‌ژن‌های واکسن تا یک ماه در این ناحیه باقی ماندند. این ماندگاری بالا، به سیستم ایمنی فرصت بیشتری داد تا آنتی‌بادی‌هایی متنوع‌تر و قوی‌تر تولید کند.

پروفسور جی. کریستوفر لاو، یکی از نویسندگان ارشد این مطالعه، می‌گوید:

«هرچه سیستم ایمنی مدت بیشتری با آنتی‌ژن‌ها تعامل داشته باشد، پادتن‌هایی بهتر و متنوع‌تر تولید می‌کند — درست مانند چیزی که در عفونت طبیعی اتفاق می‌افتد.»

این واکسن در واقع از فرایندهای طبیعی بدن در برابر عفونت تقلید می‌کند: زمانی که ویروسی وارد بدن می‌شود، آنتی‌ژن‌های آن مدت طولانی باقی می‌مانند و سلول‌های ایمنی با تکرار مواجهه، آنتی‌بادی‌های دقیق‌تری تولید می‌کنند. این الگو باعث ایجاد ایمنی پایدار و چندجانبه می‌شود.

در واکسن جدید، همین مکانیسم هدف قرار گرفته است: باقی‌ماندن بلندمدت آنتی‌ژن در غدد لنفاوی برای تولید پاسخ ایمنی قوی‌تر، آن هم تنها با یک بار تزریق.

پژوهشگران معتقدند که این فناوری می‌تواند زمینه‌ساز تولید واکسن‌های تک‌دز برای طیف وسیعی از بیماری‌ها مانند:

ویروس اچ‌آی‌وی (ایدز)

آنفلوآنزا

ویروس کرونا (کووید-۱۹)

و حتی ویروس‌های نوظهور در همه‌گیری‌های آینده باشد.

این یافته نه‌تنها از نظر پزشکی و درمانی، بلکه از لحاظ توزیع آسان‌تر واکسن در مناطق کم‌دسترسی و کشورهای کم‌درآمد نیز اهمیت زیادی دارد؛ چرا که کاهش تعداد تزریق‌ها، موجب تسهیل فرایند ایمن‌سازی عمومی خواهد شد.

ساخت واکسن‌هایی با یک دز، رؤیایی قدیمی در دنیای پزشکی است. پژوهش اخیر MIT نشان می‌دهد که این هدف اکنون بیش از هر زمان دیگری، دست‌یافتنی‌تر شده است — دستاوردی که می‌تواند آینده واکسیناسیون جهانی را متحول کند.

منبع خبر