- 2025-10-18
- 2 بازدید
- 0 دیدگاه
- سلامت
چهار واقعیت علمی شگفت‌انگیز درباره مو که نمی‌دانستید
به گزارش سلامت نیوز به نقل از nytimes، مو، هم بخشی از بدن و هم بخشی از شخصیت ماست؛ پدیده‌ای که در مرز میان زیست‌شناسی و هویت قرار دارد. هیچ ویژگی‌ای به اندازه مو با زیبایی، فرهنگ و بیان فردی گره نخورده است.به گفته‌ی ماکسیم پلیکوس، زیست‌شناس سلولی در دانشگاه کالیفرنیا ایرواین، هر فرد حدود ۱۰۰ هزار فولیکول مو روی پوست سر دارد و تعداد بسیار بیشتری در سراسر بدن. هر فولیکول مانند یک «چاپگر سه‌بعدی زنده» است که رشته‌ای از مو و رنگدانه تولید می‌کند.این رشته‌ها عمدتاً از کراتین ساخته شده‌اند؛ همان پروتئینی که در ناخن‌ها نیز یافت می‌شود. اما مو چیزی فراتر از ماده‌ی بی‌جان است؛ شگفتی‌ای زیستی که هم به‌عنوان حسگر بدن عمل می‌کند و هم آرشیوی از وضعیت درونی شماست.
آنچه دانشمندان درباره مو می‌دانند
۱. مو از بدن شما محافظت می‌کند
درون هر فولیکول مو، دنیایی میکروسکوپی از باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها زندگی می‌کند.
به گفته‌ی دکتر رالف پائوس، متخصص پوست دانشگاه میامی، همان‌طور که روده‌ها میکروبیوم دارند، مو نیز دارای میکروبیوم ویژه‌ی خود است. این اجتماع میکروبی با بیرون راندن میکروب‌های مضر، خطر عفونت را کاهش می‌دهد و حتی می‌تواند در رشد مو و درخشش رنگ آن نقش داشته باشد.
وقتی پوست دچار خراش یا بریدگی می‌شود، بدن از سلول‌های بنیادی فولیکول مو برای ترمیم زخم استفاده می‌کند.به گفته‌ی دکتر پلیکوس: «وقتی زخم ترمیم شد، این سلول‌ها دوباره به وظیفه‌ی اصلی خود یعنی رشد مو برمی‌گردند.»
۲. مو مانند آنتن عمل می‌کند
هر فولیکول مو در شبکه‌ای از پایانه‌های عصبی قرار دارد که با کوچک‌ترین تماس یا نسیم فعال می‌شوند.
به گفته‌ی دکتر آنجلا کریستیانو، متخصص ژنتیک مولکولی در دانشگاه کلمبیا، مژه‌ها، برای مثال، به‌محض نزدیک شدن حشره‌ای به چشم، این حرکت را حس کرده و موجب پلک‌زدن انعکاسی می‌شوند.
پوست‌های پرمو سیگنال‌هایی به مراکز احساسی مغز می‌فرستند؛ به همین دلیل نوازش مو حس خوشایندی دارد اما کندن یا اپیلاسیون دردناک است، زیرا مو از ریشه جدا می‌شود. در مقابل، تراشیدن چون فقط قسمت بیرونی مو را قطع می‌کند، درد چندانی ندارد.
شگفت‌انگیزتر اینکه فولیکول‌های مو دارای گیرنده‌های بویایی و چشایی هستند. پژوهش‌های اولیه نشان می‌دهد بعضی از رایحه‌ها می‌توانند رشد مو را تحریک کنند و برخی دیگر مانع آن شوند، گرچه هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد.
۳. مو ساعت درونی بدن را نشان می‌دهد
به گفته‌ی دکتر لوئیس گارزا، متخصص پوست از دانشگاه جانز هاپکینز، فولیکول‌های مو نیز ساعت زیستی مخصوص خود را دارند که رشد، استراحت و ریزش مو را در چرخه‌ای منظم تنظیم می‌کند.این چرخه احتمالاً دلیل آن است که مو صبح‌ها سریع‌تر از شب‌ها رشد می‌کند؛ بنابراین تفاوت چندانی ندارد که شب اصلاح کنید یا صبح بعد.
در آینده، دانشمندان امیدوارند تنها با چند تار مو بتوانند اختلالات خواب یا ریتم شبانه‌روزی را بررسی کنند، زیرا ژن‌های ساعت زیستی در فولیکول‌ها با ساعت بدن هماهنگ هستند.
۴. مو نشانه‌ای از سلامت درونی شماست
مو پس از مغز استخوان، دومین بافتی است که سریع‌ترین رشد را دارد. همین ویژگی آن را به آرشیوی طبیعی از وضعیت سلامت بدن تبدیل می‌کند.
به گفته‌ی دکتر آنتونلا توستی از دانشگاه میامی، هر سانتی‌متر از مو، تقریباً یک ماه داده‌ی زیستی بدن را در خود ذخیره می‌کند. به همین دلیل پزشکان از آزمایش مو برای تشخیص مصرف دارو، مسمومیت‌ها، استرس مزمن و پایبندی دارویی استفاده می‌کنند.
به گفته‌ی دکتر پائوس:«فولیکول‌های مو مانند کلیه‌های کوچک عمل می‌کنند؛ ترکیبات سمی را جذب کرده و در ساقه‌ی موی مرده ذخیره می‌کنند.»
اما رشد سریع مو انرژی زیادی نیاز دارد، بنابراین ریزش ناگهانی مو می‌تواند نشانه‌ای از بیماری یا استرس باشد. کمبود مواد مغذی، اختلالات تیروئید، تب بالا، کاهش شدید وزن، زایمان یا جراحی بزرگ همگی می‌توانند باعث ریزش مو شوند.
به گفته‌ی دکتر کریستیانو: «هرچند این وضعیت برای بیماران آزاردهنده است، اما معمولاً طی سه تا شش ماه مو دوباره رشد می‌کند.»
بدن در شرایط فشار یا بیماری، انرژی خود را صرف عملکردهای حیاتی‌تر کرده و رشد مو را موقتاً متوقف می‌کند.
با این حال، ریزش روزانه‌ی ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو طبیعی است. به گفته‌ی پلیکوس، موها از کرک‌های نرم کودکی آغاز می‌شوند، سپس در جوانی بلندتر و ضخیم‌تر شده و در پیری سفت‌تر، نامنظم‌تر و سفیدتر می‌شوند.
او می‌گوید:«ما مو را چون هر روز می‌بینیم، دست‌کم می‌گیریم اما از دید علمی، مو شگفت‌انگیز است؛ نمونه‌ای از مهندسی بی‌نقص طبیعت.»
ارسال دیدگاه