پرونده‌ای برای 30 سالگی فیلم محبوب «کلاه‌قرمزی و پسرخاله» | پسربچه‌ای با کلاه قرمز و یک قلب اسفنجی

پاییز سی سال پیش، فیلم سینمایی «کلاه‌قرمزی و پسرخاله» اکران شد و شور و شوق زیادی میان کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان به وجود آورد. صف‌های طولانی مقابل سینماها شکل گرفت و همه‌جا ترانه‌های «آقای راننده» و «سلام الاغ عزیز» شنیده می‌شد. در آن زمان برنامه تلویزیونی کلاه‌قرمزی در اوج محبوبیت قرار داشت و علاوه بر بچه‌ها، بزرگ‌ترها هم به خاطر ویژگی‌های خاص این شخصیت به او علاقه‌مند شده بودند. به همین دلیل هم ایرج طهماسب و حمید جبلی تصمیم گرفتند نسخه سینمایی آن را بسازند. از مدت‌ها قبل از اکران فیلم، همه چشم‌انتظار بودند و در زمان اکران استقبال از آن به حدی بالا رفت که بیش از 4 میلیون نفر در سال 1373 برای تماشایش به سینماها رفتند.

به گزارش فیلم‌نیوز، حالا دیگر سی سال از اکران فیلم سینمایی «کلاه‌قرمزی و پسرخاله» می‌گذرد اما برای آنهایی که کودکی و نوجوانی‌شان را در آن دوره می‌گذراندند، این فیلم هنوز تکراری و قدیمی نشده و کماکان جذابیت‌هایش را حفظ کرده است. به بهانه سی‌سالگی این فیلم نگاهی داریم به ابعاد مختلف آن.

محبوبیت «کلاه قرمزی» در تلویزیون منتج به ساخت فیلم سینمای «کلاه قرمزی و پسر خاله» شد.

داستان تولید فیلم | همه‌چیز از یک صندوق پست شروع شد. ایرج طهماسب پاییز سال 1372 برنامه‌ای به این نام تولید کرد. شخصیت‌های عروسکی مختلفی از ژولی‌پولی و گلابی و … در این برنامه حضور داشتند و کم‌کم موقعیتی فراهم شد تا «کلاه قرمزی» هم به عنوان شخصیت عروسکی متفاوت قدم به این برنامه بگذارد. جذابیت کلاه‌قرمزی به قدری زیاد بود که رفته‌رفته بقیه شخصیت‌ها حذف شدند و آقای مجری و کلاه‌قرمزی تا مدت‌ها کنار هم بچه‌ها را سرگرم کردند. با آمدن پسرخاله جذابیت برنامه هم بالاتر رفت. همراهی این دو شخصیت عروسکی با آقای مجری به قدری با استقبال روبه‌رو شد که ایرج طهماسب و حمید جبلی به فکر ساخت فیلم سینمایی «کلاه قرمزی و پسرخاله» افتادند. این فیلم سال 1373 ساخته شده و اواخر آبان ماه روی پرده سینماها رفت.

«کلاه قرمزی»عروسک محبوبی که توانست با چند نسل ارتباط برقرار کند.

درباره کاراکتر کلاه‌قرمزی | کلاه‌قرمزی عروسک اسفنجی ساده‌ای بود که روزی از دل آرشیو صداوسیما بیرون آمده و با تغییراتی توسط مرضیه محبوب به شکل و شمایل فعلی تبدیل شده بود. اسمش را از روی رنگ کلاهش انتخاب کرده بودند و مهمترین ویژگی‌اش این بود که با تمام کاراکترهای عروسکی آن زمان تلویزیون تفاوت داشت. حمید جبلی لحن خاصی را برایش انتخاب کرد و او را تبدیل به پسربچه‌ای شیطان و پرحرف کرد که کلمه‌ها را اشتباه بیان می‌کرد و برعکس عروسک‌های آن زمان زیاد باادب نبود می‌زد. موقع حرف زدن آستین و گوشه‌ی کت آقای مجری را می‌کشید و آب دهانش را توی صورت او می‌انداخت. حضور این پسربچه بامزه و شیطان موقعیت عجیبی را در آن دوره‌وزمانه رقم زد و باعث شد بچه‌ها توجه ویژه‌ای به آن نشان دهند. در فیلم «کلاه‌قرمزی و پسرخاله»، شناسنامه‌ای برای کلاه‌قرمزی در نظر گرفته شد. ماجرا به زمانی برمی‌گشت که کلاه‌قرمزی به خاطر مهربانی آقای مجری از روستا به تهران می‌آمد و تلاش می‌کرد خودش را توی دل او جا کند و نهایتا به عنوان همکار او انتخاب می‌شد.

«پسر خاله» یکی از محبوب‌ترین کاراکترهای مجموعه آثار «کلاه قرمزی» است.

درباره کاراکتر پسرخاله | زمانی که کلا‌ه‌قرمزی به اندازه کافی شناخته شد، تصمیم گرفتند عروسک دیگری به این جمع اضافه کنند. فکر اولیه این بوده که این شخصیت به واسطه کلاه‌قرمزی به این جمع اضافه شود و به همین دلیل هم او را پسرخاله کلاه‌قرمزی نامیده‌اند. پسرخاله برخلاف کلاه‌قرمزی لحنی آرام و کش‌دار داشت و حمید جبلی فرمی کاملا متفاوت برای بیان او انتخاب کرده بود. پسرخاله به خاطر ویژگی‌های منحصربفردش خیلی زود مورد توجه قرار گرفت. او مدام به همه کمک می‌کرد و دلش می‌خواست نان و نفت بخرد. تکه‌‌کلام همیشگی‌اش هم این بود: «نون بگیرم؟»، «نفت بیارم؟» طهماسب و جبلی در «کلاه قرمزی و پسرخاله» به پیشینه این شخصیت هم پرداختند. پسری که در تهران و دور از کلاه‌قرمزی زندگی می‌کرد و شاگرد یک نانوایی بود. از همان اول دلش برای غریب بودن کلاه قرمزی می‌سوخت و کمکش می‌کرد تا به خواسته‌اش برسد.

حمید جبلی به عنوان صداپیشه نقشی انکار ناپذیر در محبوبیت «کلاه قرمزی» دارد.

درباره حمید جبلی | حمید جبلی به عنوان همراه همیشگی ایرج طهماسب، در خلق دو شخصیت جذاب کلاه‌قرمزی و پسرخاله نقش زیادی داشت. بدون خلاقیت جبلی قطعا چنین شخصیت‌هایی شکل نمی‌گرفت و با این موفقیت روبه‌رو نمی‌شد. اما حضور جبلی در این فیلم صرفا در حد صداپیشگی عروسک‌ها نبود و حضوری فعالی داشت. از یک طرف جزو تیم نویسندگان بود و به همراه ایرج طهماسب و همایون اسعدیان، فیلمنامه آن را به نگارش درآورد و از سوی دیگر طراح صحنه فیلم بود. علاوه بر اینها در نقش نگهبان دم در محل کار آقای مجری بازی می‌کرد. بازی او یکی از مهمترین نقاط قوت این فیلم بود. بخصوص وقتی در کنار کلاه‌قرمزی قرار می‌گرفت، تفاوت لحن صحبت کردنش بیشتر هم می‌شد و جذابیت بالاتر می‌رفت.

«کلاه قرمزی و پسر خاله» نخستین تجربه کارگردانی ایرج طهماسب در سینماست.

درباره کارگردان | ایرج طهماسب با همراهی حمید جبلی و همایون اسعدیان فیلمنامه این اثر را نوشت و از اسعدیان خواست تا به عنوان مشاور کارگردان کنارش بماند. اسعدیان سال 1373 اولین فیلمش را با نام «نیش» کارگردانی کرده و در آن زمان هنوز کارگردان چندان شناخته‌شده‌ای نبود. با این حال در عرصه نویسندگی، دستیاری کارگردان و برنامه‌ریزی با تجربه بود و از این جهت همراهی‌اش به نفع این فیلم تمام شد. طهماسب در فیلمش داستانی سرراست تعریف کرد و سرنوشت پسربچه‌ای روستایی را تا رسیدن به مرحله رفتن مقابل دوربین به تصویر کشید. فیلمی که با وجود سختی‌های کار با عروسک، محدود به محیط‌های داخلی نبود و سکانس‌های خارجی زیادی برای آن تعریف شده بود. موقعیت‌های خنده‌دار و بامزه‌ای داشت و در کنار آنها احساسات مخاطبانش را هم درگیر می‌کرد.

حضور فاطمه معتمدآریا به عنوان یک ستاره از جمله شاخصه‌های قسمت اول و دوم فیلم «کلاه قرمزی» است.

ترکیب بازیگران | جذابیت اصلی این فیلم به خاطر حضور کلاه‌قرمزی و پسرخاله بود؛ عروسک‌هایی که با هنرمندی مرضیه محبوب شکل گرفته بودند و توسط زنده‌یاد دنیا فنی‌زاده، مرضیه محبوب و حسن پورشیرازی عروسک‌گردانی می‌شدند. صدایشان را هم که از حمید جبلی می‌گرفتند. علاوه بر آنها ایرج طهماسب، حمید جبلی و فاطمه معتمدآریا محور اصلی داستان را پیش می‌بردند. سه بازیگری که بعدها بارها در آثار مختلف مثل «دختر شیرینی‌فروش» و «زیر درخت هلو» همکاری‌شان را ادامه دادند. در کنار این ترکیب، نادره خیرآبادی، مرتضی احمدی، مهری مهرنیا، فرخ‌لقا هوشمند، اکبر دودکار و مهرداد ضیایی هم حضور داشتند که اکثرشان در این سی‌سال از دنیا رفته‌اند.

ترانه «سلام الاغ عزیز» یکی از کارهای ماندگار در عرصه موسیقی کودک است.

ترانه و موسیقی | موسیقی فیلم «کلاه‌قرمزی و پسرخاله» که توسط محمدرضا عقیلی ساخته شده بود بعد از گذشت سی سال هنوز از ذهنمان بیرون نرفته است. موسیقی ساده‌ای که در طول فیلم با توجه به شرایطی که کاراکتر کلاه قرمزی در آن قرار می‌گیرد ریتمش تغییر می‌کند و احساسات و عواطف این شخصیت را به نمایش می‌گذارد. ترانه «سلام الاغ عزیز» که در نقطه شروع این فیلم اجرا می‌شود، مرتبط با حال‌وهوای این شخصیت و سادگی اوست. کلاه‌قرمزی برای رفتن به مدرسه هیجان دارد و در این ترانه با خواندن آن این احساس را منتقل می‌کند. ترانه بعدی که همزمان با شروع سفر قهرمانی کلاه‌قرمزی به تهران در اتوبوس توسط او اجرا می‌شود، «آقای راننده» است. او در این ترانه تمام هیجانات و آرزوهایش را از سفری که در پیش دارد بیان می‌کند و می‌خواند: «آقای راننده، یالا بزن تو دنده، برو به سمت تهرون، می‌خوام برم تلویزیون. من می‌شم همکار مجری، همدم و همراه مجری، می‌گیم و می‌خندیم و شادیم و سرخوش، واسه بچه‌ها داریم برنامه‌ی خوش.» این ترانه در نقطه ناامیدی کلاه‌قرمزی بار دیگر به صورت یک حسرت با تمی آهسته‌تر اجرا می‌شود و این‌بار احساسات همه را درگیر می‌کند. به‌طور کلی موسیقی و ترانه کلاه‌قرمزی اهمیت زیادی در ماندگاری این اثر دارند.

«کلاه قرمزی و پسر خاله» تا سال‌ها رکوردار بیشترین فروش و تعداد مخاطب بود.

فروش سینماها | اکران فیلم «کلاه قرمزی و پسرخاله» در پاییز سال 1373 اتفاق مهمی در سینماهای ایران بود. صف‌های طولانی مقابل در سینماها شکل گرفت و فیلم با استقبال بسیار زیادی روبه‌رو شد. این فیلم در آن سال پای 4 میلیون و 300هزار نفر را به سینماها باز کرد و با متوسط قیمت بلیت 70 تومانی، حدود 300 میلیون تومان فروخت. اگر این فیلم درحال حاضر اکران می‌شد با قیمت بلیت 80 هزار تومانی، فروشی 320 میلیارد تومانی داشت و می‌توانست در جایگاه اول پرفروش‌‌های سینمای ایران در سال 1403 قرار بگیرد.

«کلاه قرمزی و بچه‌ننه» سومین بخش از سه‌گانه «کلاه قرمزی» است که البته نتوانست موفقیت دو فیلم قبلی را به دست بیاورد.

دنباله‌ها | سال 1381 دومین فیلم کلاه‌قرمزی با نام «کلاه‌قرمزی و سروناز» روی پرده رفت. این فیلم هم در زمان اکران با استقبال زیادی روبه‌رو شد و با میانگین بهای بلیت ۵۵۰تومان موفق شد نزدیک به ۵۵۰ میلیون تومان بفروشد و به پرفروش‌ترین فیلم سال ۸۱ تبدیل شود.«کلاه‌قرمزی و بچه ننه» سومین فیلم سینمایی براساس شخصیت کلاه‌قرمزی بود که در مرداد ۱۳۹۱ اکران شد. در دو روز نخست درحالیکه فقط ۱۲سینما برای اکران داشت، توانست به فروش ۱۰۲میلیون تومان دست یابد. کیفیت قسمت سوم آن اما به مراتب پایینتر از دو دیگر فیلم بود و خیلی از علاقه‌مندان به این شخصیت‌های عروسکی را راضی نکرد. این آخرین فیلم سینمایی با حضور کلاه‌قرمزی و پسرخاله بود.

منبع خبر