پایان دوران کولونوسکوپی؟ تشخیص سرطان روده با یک آزمایش ساده مدفوع

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،در مطالعه‌ای جدید، محققان موفق به توسعه روشی شدند که با تحلیل یک نمونه ساده مدفوع و به‌کارگیری هوش مصنوعی، می‌تواند با دقت ۸۴ درصدی سرطان روده بزرگ را تشخیص دهد. این روش نویددهنده آینده‌ای است که در آن، دیگر نیازی به کولونوسکوپی‌های پرهزینه و تهاجمی نخواهد بود.

بر اساس گزارش ایسنا و به نقل از اس‌اف، سرطان روده بزرگ سالانه جان حدود یک میلیون نفر را در سراسر جهان می‌گیرد و دومین عامل مرگ‌ومیر ناشی از سرطان محسوب می‌شود. با این حال، بسیاری از بیماران به دلیل ترس یا دشواری‌های آمادگی برای کولونوسکوپی، این روش را به تعویق می‌اندازند و فرصت تشخیص زودهنگام را از دست می‌دهند.

انقلابی در تحلیل میکروبیوم روده

آنچه این پژوهش را از تحقیقات گذشته متمایز می‌کند، تمرکز آن بر زیرگونه‌های باکتریایی است. تاکنون اغلب مطالعات، باکتری‌ها را در سطح گونه بررسی می‌کردند؛ اما این تیم، با تحلیل بیش از ۲۲۵ هزار ژنوم از نمونه‌های روده‌ای انسان در سراسر دنیا، توانستند آن‌ها را به ۵۳۶۱ واحد زیرگونه‌ای (OSU) طبقه‌بندی کنند.

زیرگونه‌ها، باکتری‌هایی هستند که ممکن است از نظر ظاهری یکسان باشند، اما رفتار ژنتیکی کاملاً متفاوتی داشته باشند؛ برخی بی‌ضرر و حتی محافظت‌کننده، و برخی دیگر محرک رشد تومورهای سرطانی.

تشخیص با کمک هوش مصنوعی

برای شناسایی الگوهای باکتریایی مرتبط با سرطان، محققان از یک مدل هوش مصنوعی استفاده کردند که همچون اسکنر اثر انگشت، زیرگونه‌های خاص را در نمونه مدفوع تشخیص می‌دهد.

در آزمایشی روی بیش از ۱۰۰۰ فرد در هفت کشور، این مدل توانست بیماران مبتلا به سرطان را از افراد سالم با دقت ۸۴ درصد تشخیص دهد. این عملکرد، از مدل‌های قدیمی که با دقت ۷۹ درصد کار می‌کردند، پیشرفت قابل توجهی محسوب می‌شود.

جزئیاتی که قبلاً نادیده گرفته می‌شدند

نتایج این تحلیل، ۲۱۸ زیرگونه باکتریایی را با سرطان روده مرتبط دانست؛ در حالی که گونه‌های مادر بسیاری از آن‌ها هیچ ارتباطی با سرطان نداشتند.

برای مثال، تنها یکی از دو زیرگونه باکتری Fusobacterium animalis باعث رشد تومور می‌شود. بدون چنین دقتی در سطح زیرگونه، تحقیقات قبلی نمی‌توانستند تفاوت میان باکتری‌های بی‌ضرر و مضر را به‌درستی تشخیص دهند.

در نمونه‌ای دیگر، یک نسخه خاص از باکتری Ruthenibacterium lactatiformans که در بیماران سرطانی بیشتر دیده می‌شود، همچنان توانایی تولید ویتامین B۱۲ را دارد. این در حالی است که سایر زیرگونه‌های همان باکتری این قابلیت را ندارند. تحقیقات نشان داده‌اند که سطح بالای B۱۲ در خون ممکن است با پیشرفت سرطان روده ارتباط داشته باشد.

گامی بزرگ به سوی غربالگری جهانی

در مقایسه با روش‌های سنتی، مدل مبتنی بر زیرگونه‌ها نه تنها دقت بالاتری دارد، بلکه در جمعیت‌های مختلف جغرافیایی نیز قابل اطمینان‌تر عمل می‌کند. این قابلیت، راه را برای غربالگری‌های جهانی و در دسترس باز می‌کند.

برخلاف کولونوسکوپی، این آزمایش:

غیرتهاجمی است

نیاز به آمادگی‌های خاص ندارد

با تجهیزات معمول آزمایشگاهی قابل انجام است

هزینه‌ای بسیار کمتر دارد

به همین دلیل، این روش برای کشورها یا مناطقی که دسترسی به تجهیزات پزشکی پیشرفته محدود است، گزینه‌ای بسیار امیدبخش خواهد بود.

افق‌های جدید در غربالگری بیماری‌ها

دانشمندان معتقدند این چارچوب می‌تواند فراتر از سرطان روده عمل کند و به تشخیص دیگر بیماری‌ها از جمله:

سرطان‌های دیگر

بیماری‌های خودایمنی

اختلالات متابولیک

از طریق تجزیه و تحلیل ساده مدفوع کمک کند.

آینده غربالگری از مسیر روده می‌گذرد

با پیشرفت سریع ابزارهای هوش مصنوعی، دقت این مدل‌ها نیز بهبود خواهد یافت. کارشناسان امیدوارند روزی برسد که غربالگری سرطان به سادگی ارسال یک نمونه مدفوع از خانه باشد. این تحول می‌تواند نه‌تنها جان انسان‌های بی‌شماری را نجات دهد، بلکه هزینه‌های نظام‌های سلامت را نیز کاهش دهد.

منبع خبر