وعده ی جذب پرستاران روی کاغذ باقی مانده

به گزارش سلامت نیوز، کمبود پرستار در ایران همچنان یک چالش جدی در نظام سلامت است؛ چالشی که افزایش ظرفیت آموزش پرستاری به تنهایی قادر به جبران آن نیست. دکتر عباس عبادی، معاون پرستاری وزیر بهداشت، در پاسخ به سوال خبرنگار سلامت‌نیوز مبنی‌بر اینکه «آیا افزایش ظرفیت پرستاری می‌تواند کمبود پرستار را جبران کند؟» ضمن اذعان بر کمبود پرستار در کشور، گفت: «از ابتدای دهه ۹۰ تاکنون، پذیرش دانشجویان پرستاری به شکل تصاعدی افزایش یافته و در سال تحصیلی اخیر تنها در رشته کارشناسی پرستاری بیش از سیزده هزار و پانصد دانشجو پذیرش شده است؛ رقمی که با احتساب اتاق عمل، هوشبری و فوریت‌ها به حدود هفده هزار نفر می‌رسد. عبادی اما تاکید کرد که آموزش تنها یکی از راهکارهاست و برای جبران کامل کمبود پرستار، به اصلاح شرایط کاری نیاز است.»

او توضیح داد: «از ابتدای دهه ۹۰ تا سال جاری، پذیرش دانشجویان پرستاری از طریق کنکور سراسری به شکل تصاعدی افزایش یافته است. سال گذشته، در مهرماه ۱۴۰۳، آمار پذیرش در دفترچه کنکور یازده هزار و پانصد نفر بود، اما به علت استقبال بیشتر، تنها در رشته کارشناسی پرستاری بالغ بر سیزده هزار و پانصد نفر پذیرش شد. اگر اتاق عمل، هوشبری و فوریت‌ها را هم اضافه کنیم، حدود هفده هزار نفر در گروه پرستاری پذیرش شدند.»

کاهش چشمگیر معوقات پرستاران؛ از ۱۲ ماه به ۶ ماه

معاون پرستاری وزیر بهداشت در ادامه با اشاره به کاهش چشمگیر معوقات پرستاران، گفت: «در آغاز دولت چهاردهم میانگین معوقات کارکنان سلامت اعم از پرستار، پزشک و پیراپزشک حدود ۱۲ ماه بود. سال گذشته در همین ایام حجم اعتراضات بسیار بالا بود، اما اکنون با اهتمام رئیس‌جمهور و وزیر بهداشت این رقم به حدود ۶ ماه کاهش یافته است.»

عبادی افزود: «در سه ماه گذشته کمی سرعت کاهش معوقات کند شده و هم‌اکنون معوقات تعرفه‌های پرستاری ۷ ماه و اضافه‌کار ۳ ماه است. هدف ما این است که اضافه‌کار پرستاران حداکثر با یک ماه فاصله از حقوق پرداخت شود.»

افزایش دو و نیم برابری اضافه‌کار پرستاران

وی با اشاره به اصلاح فرمول اضافه‌کار در دولت سیزدهم تصریح کرد: «از آبان‌ماه فرمول جدیدی برای ارتقای بهره‌وری اجرا شد که باعث شد مبلغ ریالی اضافه‌کار پرستاران دو و نیم برابر شود. همچنین پرداخت اضافه‌کار که پیش‌تر از محل درآمد اختصاصی دانشگاه‌ها بود، اکنون به بودجه عمومی منتقل شده و فشار مالی از دوش دانشگاه‌ها برداشته شده است.»

کمبود ۱۰۰ هزار پرستار در کشور

به گفته معاون پرستاری وزیر بهداشت، نسبت استاندارد پرستار به تخت باید ۱.۸ باشد، در حالی که این عدد در کشور ۰.۹۵ است. او گفت: «این به معنای کمبود حدود ۱۰۰ هزار پرستار است. پس از کرونا استخدام‌های خوبی انجام شد، اما در مقابل بازنشستگی و ترک شغل هم داشتیم که تراز نیرو را منفی کرده است.»

توزیع نامتوازن نیرو؛ از بیکاری تا کمبود

عبادی یکی از چالش‌های اصلی را توزیع نامناسب نیروی انسانی دانست: «از یک سو کمبود پرستار داریم و از سوی دیگر در برخی استان‌ها پرستاران بیکار هستند. پرستاران حاضر نیستند در تهران یا سیستان‌وبلوچستان خدمت کنند چون جاذبه رقابتی وجود ندارد. پرداختی پرستار در تهران و اردبیل تفاوت چندانی ندارد، در حالی که هزینه‌های زندگی بسیار متفاوت است.»

وی تأکید کرد: «همان‌طور که در عسلویه با ایجاد مشوق‌های ویژه موفق بودیم، باید برای سایر مناطق کشور نیز چنین جاذبه‌هایی ایجاد کنیم.»

مسکن؛ مهم‌ترین دغدغه پرستاران

معاون پرستاری وزیر بهداشت با اشاره به اینکه ۷۵ درصد پرستاران کشور خانم هستند و جابه‌جایی برایشان دشوار است، تأکید کرد: «مهم‌ترین دغدغه پرستاران در کلان‌شهرها، موضوع مسکن است. در شورای معاونین وزارت بهداشت مصوب شد که همه بیمارستان‌های جدید موظف باشند در کنار نقشه بیمارستان، نقشه‌ای برای سکونت کارکنان نیز در نظر بگیرند.» او افزود: «همچنین از ظرفیت زمین‌های دانشگاه‌ها و طرح مسکن ملی برای تأمین واحدهای مسکونی پرستاران استفاده خواهد شد.»

پرستاری؛ رشته‌ای حاکمیتی

عبادی در ادامه تصریح کرد: «پرستاری باید یک رشته حاکمیتی باشد و دولت مستقیماً برای نگهداشت نیرو ورود کند. همان‌طور که در رشته پزشکی با مشوق‌هایی مثل حق ماندگاری و حق مقیمی بخشی از مشکلات مناطق محروم حل شد، باید این الگو برای پرستاران هم پیاده شود.»

شرط وزیر برای افتتاح بیمارستان‌های جدید

معاون پرستاری وزیر بهداشت در پایان گفت: «ساخت هر تخت بیمارستانی حداقل ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد و تربیت پرستار نیز بسیار پرهزینه است. بنابراین در کنار افزایش ظرفیت آموزشی باید به ایجاد جاذبه‌های شغلی توجه کنیم. بر اساس استراتژی وزیر بهداشت، هیچ بیمارستانی بدون تأمین نیروی انسانی افتتاح نخواهد شد.»

خشونت‌های شغلی در حرفه پرستاری

معاون پرستاری وزیر بهداشت با اشاره به چالش‌های مرتبط با خشونت شغلی گفت: «خشونت‌های شغلی عمومیت دارد. گاهی توسط مراجعه‌کنندگان رخ می‌دهد که بارها رسانه‌ای شده و گاهی از سوی رؤسا به زیردستان است که در حرفه ما متأسفانه کم نیست. حتی همکاران ما از خودمان گلایه‌های بیشتری دارند تا از مردم.» او افزود: «خشونت افقی میان همکاران نیز وجود دارد که می‌تواند کلامی یا غیرکلامی باشد و البته این موضوع قطعاً نکوهیده است.»

درخواست جذب ۲۵ هزار نیرو در سال ۱۴۰۳

عبادی با اشاره به نیاز جدی نظام سلامت به نیروی انسانی بیان کرد: «در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ درخواست سالانه جذب ۲۵ هزار نیرو داشتیم. در سال ۱۴۰۲ این اتفاق افتاد، اما مجوزی که امسال داریم مربوط به سال ۱۴۰۳ است. یک مجوز پیش از سال جدید صادر شده بود که با تأخیر ابلاغ شد و بنابراین آزمون پیش رو مربوط به سال ۱۴۰۳ خواهد بود.»

او تأکید کرد: «ما برای امسال یک طلب ۲۵ هزار نفری داریم که امیدواریم در نیمه دوم سال محقق شود. در سال گذشته ۱۹۰۰ نفر از گروه‌های پرستاری بازنشسته شدند و در بسیاری از مواقع استخدام‌ها فقط توانسته خروج نیرو را جبران کند.»

مخالفت با توسعه مدارس بهیاری

معاون پرستاری وزیر بهداشت درباره سیاست‌های مربوط به بهیاری اظهار داشت: «از ابتدای دهه ۹۰ سیاست وزارتخانه بر گسترش دانشکده‌های پرستاری بود اما توسعه آن کند شد. برخی معتقدند توسعه مدارس بهیاری راهی برای جبران کمبود نیرو است، اما نظر فنی ما در معاونت پرستاری مخالف این موضوع است.»

او افزود: «وقتی سه سال برای تربیت بهیار صرف می‌شود و در نهایت فضایی برای استخدام وجود ندارد و برای ادامه تحصیل نیز دو سال سابقه بالینی لازم است، این روند هدررفت منابع است. عملاً یک دوره ۴ ساله به ۷ ساله تبدیل می‌شود. به همین دلیل تمرکز باید بر نگهداشت نیروهای موجود باشد.»

برنامه برای حضور پرستاران در قوه قضائیه

عبادی از برنامه جدید وزارت بهداشت برای استفاده از ظرفیت پرستاران خبر داد و گفت: «برنامه داریم پرستاران به‌عنوان کارشناس رسمی قوه قضائیه در حوزه خشونت حرفه‌ای به کار گرفته شوند. این اقدام باعث می‌شود از دانش فنی آنان استفاده شود و دغدغه خدمت در اورژانس‌ها نیز کاهش یابد.»

او اضافه کرد: «با وضع قوانین جدید، رسیدگی به پرونده‌ها باید خارج از نوبت انجام شود و نیروی انتظامی نیز ملزم به حضور در بیمارستان‌ها به‌عنوان یک تکلیف قانونی خواهد شد.»

فوق‌العاده خاص در مراحل پایانی تصویب

معاون پرستاری وزیر بهداشت در ادامه درباره فوق‌العاده خاص پرستاران توضیح داد: «این طرح در مجلس تصویب شده و اکنون در هیأت دولت مراحل فنی امتیازبندی را طی می‌کند. در هفته جاری نیز با دعوت از سازمان نظام پرستاری جلساتی برای بررسی امتیازات برگزار شده است. حداکثر امتیازات به گروه‌های سلامت تعلق خواهد گرفت و این روند به‌زودی به سرانجام می‌رسد.»

۲۱۵ هزار پرستار شاغل در بخش بالین

به گفته عبادی، هم‌اکنون حدود ۲۱۵ هزار نفر در بخش بالین نظام سلامت فعالیت دارند که شامل ۱۴۶ هزار پرستار، ۱۷ هزار هوشبری، ۲۳ هزار اتاق عمل و بقیه نیز کمک‌پرستار و بهیار هستند.

منبع خبر