- 2025-05-25
- 4 بازدید
- 0 دیدگاه
- اخبار مهم
نگاهی به نمایش «فردریک» به کارگردانی حمیدرضا نعیمی و نوشته اریک امانوئل اشمیت | غرق شدن در دنیای نقش‌ها
مرجان فاطمی | گمگشتگی و سرگردانی میان نقش‌های مختلف زندگی، مسئله‌ای است که از آن رهایی نداریم. خیلی وقت‌ها میان این نقش‌ها گم می‌شویم و می‌ترسیم اگر نقاب از چهره برداریم، دیگر نه در زندگی فردی و نه در جامعه، جایگاهی نداشته باشیم. همین باعث می‌شود روز‌به‌روز از خود واقعی‌مان دورتر شویم و در بی‌معنای عمیقی فرو رویم. در نمایش «فردریک» به کارگردانی حمیدرضا نعیمی که این روزها براساس نمایشنامه اریک امانوئل اشمیت فرانسوی روی صحنه می‌رود، با شخصیتی به نام فردریک مواجهیم؛ بازیگری که در طول زندگی آنقدر در نقش‌هایش غرق شده است که نمی‌داند بیرون از صحنه‌ی تئاتر، واقعا کیست؟ چه اندیشه‌ای دارد؟ و با احساسات واقعی‌اش غریبه است. فردریک در این نمایش یک جورهایی به نماد زندگی انسان مدرن تبدیل می‌شود و کارگردان در لفافه‌ای از شوخی و خنده و موسیقی و حرکات موزون، به سوالاتی عمیق درباره هویت انسان پاسخ می‌دهد.
1) «فردریک» خلق شده توسط اریک امانوئل اشمیت، به عنوان یکی از بازیگران مشهور فرانسه در قرن نوزدهم معرفی می‌شود؛ بازیگری که جز زندگی روی صحنه تئاتر، زندگی دیگری نمی‌شناسد و جز مناسبات موجود و روابط کوتاه‌مدت میان بازیگران و طرفداران، رابطه احساسی دیگری را بلد نیست. او چنان در نقش‌هایش غرق شده است که خودش را نمی‌شناسد و اصلا نمی‌داند می‌شود برای ابد با کسی زندگی کرد و به احساساتی واقعی پایبند ماند. ما در طول این نمایش رفته‌رفته با مشکلات شغلی و احساسی این بازیگر روبه‌رو می‌شویم و درکی از موقعیت خودمان در جامعه می‌رسیم.
یکی از نقاط مثبت «فردریک» بازی خوب بازیگرانش است.
2) یکی از ویژگی‌های مهم نمایش «فردریک»، بهره گرفتن از ساختار «تئاتر در تئاتر» است. مخاطبان همزمان با تماشای زندگی بازیگران تئاتر، شاهد نمایش دیگری روی صحنه می‌شوند؛ نمایشی که گاه با زندگی واقعی گره خورده و گاه به نمادی برای اعتراض از وضعیت فرهنگ و هنر جامعه تبدیل شده است. «فردریک» در جامعه‌ای روی صحنه می‌رود که سانسور جایگاه مهمی دارد. نمایشنامه‌های قدرتمند اصلاحیه می‌خورند و فقط نمایش‌های سخیف و سطحی اجازه پیدا می‌کنند روی صحنه روند. بازیگران یا باید به این شرایط تن دهند یا به بهای بیکاری همیشگی‌شان، مقابل این عنصر زور بایستند. یکی از جذابیت‌های نمایش «فردریک»، به ایجاد تفاوت میان تئاتر اصلی با تئاتری که بازیگران روی صحنه می‌برند برمی‌گردد. نعیمی سعی کرده است هم با فاصله گذاری و ایجاد تنوع در دکور و طراحی لباس و هم هدایت بازیگران برای تغییر جنس بازی‌شان این تفاوت را ایجاد کند. به نحوی که در تئاتر اصلی فضا مدام تیره و تلخ می‌شود و در دومی، به سمت هجو حرکت می‌کند.
3) نمایش «فردریک» به کارگردانی حمیدرضا نعیمی با بازی سام درخشانی، شبنم مقدمی، مهدی حسینی‌نیا، بهنام شرفی و … از اواسط اردیبهشت در تالار وحدت روی صحنه می‌رود. حمیدرضا نعیمی دو سال پیش این نمایش را درحالی روی صحنه برد که خودش ایفاگر نقش فردریک بود. حالا اما این نقش را به سام درخشانی سپرده است. حضور سام درخشانی، شبنم مقدمی و مهدی حسینی‌نیا که اکثر سبقه تئاتری دارند اتفاق خوبی را برای نمایش رقم زده. درخشانی کاملا به کاراکتر فردریک نزدیک شده و همراهی او با مقدمی هم جذابیت اثر را بالا برده است.
«فردریک» با وجود تایم بالا دارای ضرباهنگ خوبی است و مخاطب را خسته نمی‌کند.
4) طراحی صحنه، طراحی لباس، موسیقی، حرکات موزون و بازی بازیگران به نحوی است که تماشای 2ساعت‌و‌نیم نمایش برایمان دل‌پذیر می‌کند. شاید بعد از پایان نمایش احساس کنیم می‌شد بخش‌هایی از آن را حذف کرد و در مدت‌زمان کوتاه‌تری آن را روی صحنه برد اما در طول نمایش خستگی سراغمان نمی‌آید و کاملا مشخص است که برای حفظ ریتم، تلاش شده است. موسیقی و حرکات موزون کاملا با فضای احساسی کاراکترها همراه شده‌اند و به عنوان جزئی جدایی‌ناپذیر، جذابیت را بالا برده‌اند، به‌طوری که در طول نمایش هم می‌خندیم، هم متاثر می‌شویم و هم لذت می‌بریم.
5) به‌طور کلی می‌توان «فردریک» را اثری موفق قلمداد کرد. بخصوص اینکه کارگردان سعی کرده است علاوه بر شوخی‌ها و تکه‌کلام‌های امروزی، در برخی جاها نقدهای اجتماعی امروز را هم درون ساختار این اثر بگنجاند؛ ماجرایی که در کنار جذابیت، با نقدهایی هم روبه‌رو شده است. برخی معتقدند عبارات و تکه کلام‌های فضای مجازی جایی در یک نمایش فاخر ندارند و می‌شد بدون کمک گرفتن از این موارد هم نمایشی جذاب روی صحنه برد. از سوی دیگر شاید بتوان به دیالوگ‌های مستقیم و سرراست کاراکتر فردریک هم نقدهایی وارد دانست. درست است که نمایشنامه توسط اریک امانوئل اشمیت نوشته شده اما طبیعتا نمایشی که این روزها روی صحنه می‌رود مخاطبانی امروزی دارد و می‌شد انتظار داشت که حجم این مستقیم‌گویی در اثر بیشتر کنترل شود. از سوی دیگر اما همراه کردن مشکلات جامعه با مشکلات دوران زیست «فردریک» جزو اتفاق‌های مهم این نمایش است و می‌توان آن را تحسین کرد.
بیا تو صدا
ارسال دیدگاه