موسیقی جراحی را آسان‌تر می‌کند و بهبودی را سرعت می‌بخشد

به گزارش سلامت نیوز به نقل از bbc، زیر نورهای تند اتاق عمل در دهلی، زنی بی‌حرکت روی تخت دراز کشیده است و جراحان آماده‌اند تا کیسه صفرا را از بدنش خارج کنند.

او تحت بیهوشی عمومی است: بی‌هوش، بی‌حس و کاملاً بی‌حرکت؛ به لطف ترکیبی از داروهایی که خواب عمیق ایجاد می‌کنند، حافظه را خاموش می‌سازند، درد را می‌کاهند و به‌طور موقت عضلات را فلج می‌کنند.

با این حال، در میان صدای منظم مانیتورها و ریتم یکنواخت تیم جراحی، جریان آرامی از موسیقی فلوت از هدفون روی گوش‌های او پخش می‌شود.

حتی وقتی داروها بخش زیادی از مغز را خاموش کرده‌اند، مسیر شنوایی همچنان تا حدی فعال می‌ماند. هنگامی که بیمار بیدار شود، سریع‌تر و شفاف‌تر هوشیاری‌اش را بازمی‌یابد، زیرا به داروهای کمتری مانند پروپوفول و مسکن‌های اپیوئیدی نیاز داشته است.

این، دست‌کم، یافتهٔ یک مطالعهٔ جدید از دانشکده پزشکی «مولانا آزاد» و بیمارستان «لوک نیهرو» در دهلی است. پژوهشی که در مجله Music and Medicine منتشر شده و از قوی‌ترین شواهد تا امروز نشان می‌دهد که پخش موسیقی در حین بیهوشی می‌تواند نیاز به دارو را کاهش دهد و روند بهبودی را بهبود بخشد.

این مطالعه بر بیماران تحت عمل لاپاراسکوپی برداشت کیسه صفرا تمرکز کرده است؛ عمل کوتاهی که معمولاً کمتر از یک ساعت طول می‌کشد و به یک بهبودی سریع و واضح نیاز دارد.

چرا محققان به سراغ موسیقی رفتند؟

دکتر فراح حسین، متخصص ارشد بیهوشی و موسیقی‌درمانگر، می‌گوید: «هدف ما ترخیص سریع بیمار پس از جراحی است. بیمار باید بیدار شود در حالی‌که هوشیار، آگاه و ترجیحاً بی‌درد است. کنترل بهتر درد واکنش استرسی بدن را کاهش می‌دهد.»

برای رسیدن به این هدف، ترکیبی از پنج یا شش دارو استفاده می‌شود که بیمار را خواب، بی‌درد، بی‌خاطره و با عضلات کاملاً شل نگه می‌دارند.

در بسیاری از عمل‌ها، از جمله برداشت کیسه صفرا، بیهوشی عمومی با بلوک‌های عصبی منطقه‌ای ترکیب می‌شود؛ تزریق‌هایی که با هدایت سونوگرافی، اعصاب دیواره شکم را بی‌حس می‌کنند.

بدن حتی زیر بیهوشی هم در برابر جراحی مقاومت نشان می‌دهد: ضربان قلب بالا می‌رود، هورمون‌ها ترشح می‌شوند و فشار خون افزایش می‌یابد. کنترل این واکنش یکی از اهداف اصلی پزشکی مدرن است. دکتر حسین توضیح می‌دهد که واکنش استرسی می‌تواند بهبودی را کند و التهاب را بدتر کند.

استرس‌زاترین بخش بیهوشی

استرس از همان ابتدا، با لوله‌گذاری تراشه آغاز می‌شود؛ وقتی پزشک با لارنگوسکوپ زبان و بافت‌های گلو را کنار زده و لوله تنفسی را وارد نای می‌کند. دکتر سونیا وادهاوان می‌گوید: «با وجود بیهوشی کامل، بدن همچنان با افزایش ضربان قلب، فشار خون و هورمون‌های استرس واکنش نشان می‌دهد.»

نقش پروپوفول

پروپوفول، دارویی که به‌دلیل مرگ مایکل جکسون مشهور شد، در اتاق عمل بسیار محبوب است زیرا شروع اثر سریعی دارد و به‌دلیل عدم ایجاد «خماری» پس از عمل، برای جراحی‌های کوتاه ترجیح داده می‌شود.

پژوهشگران می‌خواستند بدانند آیا موسیقی می‌تواند میزان پروپوفول و فنتانیل مصرفی را کاهش دهد یا خیر. کاهش دارو به معنای بیداری سریع‌تر، علائم حیاتی پایدارتر و عوارض کمتر است.

طراحی مطالعه

یک پایلوت روی ۸ بیمار انجام شد و سپس طی ۱۱ ماه، ۵۶ بیمار ۲۰ تا ۴۵ ساله در یک کارآزمایی تصادفی شرکت کردند. همه بیماران همان پنج دارو را دریافت کردند. هر دو گروه هدفون‌های نویزکنسلینگ داشتند، اما فقط یک گروه موسیقی می‌شنید.

بیماران می‌توانستند بین موسیقی فلوت آرام یا پیانو انتخاب کنند.

نتایج

نتایج چشمگیر بود:

نیاز به پروپوفول و فنتانیل کاهش یافت

بهبودی سریع‌تر و روان‌تر بود

سطح کورتیزول پایین‌تر بود

کنترل فشار خون بهتر انجام شد

پژوهشگران می‌گویند چون مسیر شنوایی حتی در بیهوشی هم فعال می‌ماند، موسیقی می‌تواند حالت درونی مغز را تغییر دهد.

این موضوع با یافته‌هایی از موارد نادر «آگاهی حین عمل» هم سازگار است: اینکه مغز حتی در بیهوشی عمیق هم می‌تواند صداها و احساسات را ثبت کند.

به‌گفته دکتر حسین، «ما تازه در حال کشف واکنش ذهن ناخودآگاه به مداخلات غیر دارویی مانند موسیقی هستیم.»

موسیقی‌درمانی مدت‌هاست در روان‌پزشکی، توان‌بخشی سکته و مراقبت تسکینی به کار می‌رود. اما ورود آن به حوزه دقیق و تکنولوژیک بیهوشی، تغییری آرام اما مهم است.

اگر چنین مداخله ساده‌ای بتواند مصرف دارو و زمان بهبودی را—even به شکل اندک—کاهش دهد، می‌تواند نگاه بیمارستان‌ها به رفاه بیمار در حین جراحی را تغییر دهد.

پژوهشگران هم‌اکنون روی استفاده از موسیقی در کنار آرام‌بخشی (Sedation) کار می‌کنند. اما یک چیز روشن است: حتی وقتی بدن بی‌حرکت و ذهن در خواب است، چند نت آرام می‌توانند آغازگر بهبودی باشند.

منبع خبر