طرح پزشک خانواده: فرصت‌ها و چالش‌های بزرگ در مسیر تحول نظام سلامت

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،طرح ملی پزشک خانواده که به عنوان یک ابتکار کلیدی در راستای اصلاح نظام سلامت کشور معرفی شده، با هدف کاهش هزینه‌های درمانی، ارتقای عدالت در دسترسی به خدمات پزشکی و تغییر رویکرد نظام سلامت از درمان‌محوری به پیشگیری‌محوری در دستور کار قرار دارد. اما با وجود مزایای آشکار این طرح، چالش‌ها و موانع مختلفی در مسیر اجرایی آن وجود دارد که می‌تواند بر سرعت تحقق اهداف آن تأثیر بگذارد.

هدف و اهمیت طرح

پزشک خانواده در واقع یک رویکرد جدید است که به منظور کاهش مراجعات غیرضروری به پزشکان متخصص، کاهش هزینه‌های درمانی و ایجاد دسترسی عادلانه‌تر به خدمات بهداشتی و درمانی طراحی شده است. در این طرح، هر خانواده تحت پوشش یک تیم پزشکی قرار می‌گیرد که علاوه بر ارائه خدمات درمانی، مراقبت‌های بهداشتی، روانی و جنسی نیز ارائه می‌دهد. در صورت نیاز، افراد به متخصصان ارجاع داده می‌شوند و این ارجاع‌ها هدفمند و با کاهش قابل توجه انجام می‌شود.

مزایای اجرای طرح

اجرای طرح پزشک خانواده می‌تواند موجب کاهش هزینه‌های درمانی و کاهش بستری شدن در بیمارستان‌ها شود. از سوی دیگر، این طرح با کاهش ارجاع‌های بیهوده به پزشکان متخصص، زمینه‌ساز کاهش بار مالی بر دوش بیماران و بیمه‌ها خواهد بود. این امر به ویژه برای بیمه‌های پایه که در حال حاضر بخش بزرگی از هزینه‌ها را از جیب مردم دریافت می‌کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

چالش‌ها و مشکلات اجرایی

با این حال، تأمین منابع مالی پایدار و تکمیل زیرساخت‌های الکترونیکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در اجرای این طرح به شمار می‌آیند. به گفته بسیاری از کارشناسان، کمبود منابع مالی و عدم تخصیص بودجه کافی می‌تواند روند پیشرفت طرح را با مشکل مواجه کند. در همین راستا، وزارت بهداشت تأکید دارد که برای اجرای موفق طرح، باید یک تخصیص اعتبار پایدار و مناسب انجام شود تا مشکلات مالی از سر راه برداشته شود.

نیروی انسانی نیز یکی از دغدغه‌های مهم دیگر در این طرح است. پزشکان در مناطق روستایی و کم‌جمعیت ممکن است با مشکلاتی مانند کمبود امنیت شغلی، پرداخت‌های ناکافی و عدم انگیزه برای ماندن در طرح روبه‌رو شوند. این مسأله می‌تواند باعث کاهش کیفیت خدمات ارائه شده و در نتیجه ایجاد مشکلات جدید در سیستم سلامت کشور شود.

راهکارها و راهبردها

برای حل این چالش‌ها، دولت و وزارت بهداشت برنامه‌هایی برای تأمین منابع مالی پایدار و تقویت نیروی انسانی در نظر دارند. علاوه بر این، سیستم ارجاع که قلب طرح پزشک خانواده است، هنوز به طور کامل تکمیل نشده است. در حال حاضر، بسیاری از پزشکان متخصص هنوز به طور کامل به چرخه نظام ارجاع متصل نشده‌اند و این موضوع می‌تواند مشکلاتی در ارائه خدمات به وجود آورد.

تکمیل زیرساخت‌های الکترونیک و راه‌اندازی سامانه‌های مدیریت اطلاعات بهداشتی از دیگر پیش‌نیازهای اجرای موفق این طرح است. این سامانه‌ها می‌توانند ارتباط بین پزشکان خانواده و متخصصان را تسهیل کنند و به تسریع روند ارجاع بیماران کمک کنند.

پیشرفت‌های اخیر و چشم‌انداز آینده

طرح پزشک خانواده در ابتدا در مناطق روستایی آغاز شد و به مرور به شهرهای کوچک گسترش یافت. در حال حاضر، پروژه‌های آزمایشی در استان‌های مازندران و فارس در حال انجام است و نتایج اولیه نشان‌دهنده امکان اجرای موفق طرح در این مناطق است. با این حال، اجرای سراسری طرح در سطح کشور هنوز با چالش‌هایی از جمله کمبود منابع مالی و نارضایتی نیروی انسانی روبه‌رو است.

در همین راستا، دولت و مجلس به اجرای طرح پزشک خانواده به عنوان یک پروژه ملی نگاه کرده‌اند و همکاری گسترده تمامی نهادها را برای رسیدن به اهداف آن ضروری می‌دانند. یکی از مهم‌ترین مسائلی که برای موفقیت این طرح باید در نظر گرفته شود، توزیع درست منابع مالی و ایجاد حمایت‌های کافی از نیروی انسانی است.

پیشرفت‌های جهانی و تجربیات بین‌المللی

تجربیات جهانی از کشورهای موفق در اجرای طرح پزشک خانواده مانند ترکیه و انگلستان نشان می‌دهد که این طرح‌ها به تدریج و با اصلاحات مستمر به نتیجه می‌رسند. در ترکیه، حدود ۱۰ سال و در انگلستان نزدیک به ۲۰ سال طول کشید تا این نظام به طور کامل اجرا شود. بنابراین، ایران نیز باید با صبر و برنامه‌ریزی دقیق این مسیر را طی کند و از انتظارات غیرواقعی در خصوص اجرای سریع طرح جلوگیری کند.

اگر اعتبارات پایدار برای طرح پزشکی خانواده تأمین شود و مشکلات زیرساختی و نیروی انسانی رفع گردد، این طرح می‌تواند تحولی چشمگیر در نظام سلامت کشور ایجاد کند. با اجرای موفق این طرح، مردم ایران از خدمات بهداشتی و درمانی باکیفیت و عادلانه بهره‌مند خواهند شد و سیستم سلامت کشور به یک مدل پیشگیری‌محور و کارآمد تبدیل خواهد شد. تحقق این آرمان نیازمند عزم ملی و مشارکت همه نهادها است.

منبع خبر