روبل دیجیتال، عامل تضعیف تحریم‌های غرب یا اقتصاد روسیه؟

به گزارش اقتصادآنلاین، موسسه “امور بین الملل استرالیا” از قدیمی‌ترین موسسات تحقیقاتی خصوصی فعال در استرالیا که از سال ۱۹۲۴ تاکنون در حال فعالیت است، در مقاله‌ای تحلیلی به تصمیم تازه دولت روسیه برای قانونی کردن استفاده از واحد پولی “روبل دیجیتال” اشاره کرده و به تاثیرات و پیامد‌های آن بر اقتصاد روسیه پرداخته است. 

پوتین به دلیل ناامیدی از نظم جهانی تحت سیطره دلار به روبل دیجیتال روی آورده است 

این اندیشکده استرالیایی با اشاره به انگیزه‌های روسیه در قانونی کردن استفاده از روبل دیجیتال می‌نویسد:” بر کسی پوشیده نیست که هدف “ولادیمیر پوتین” رئیس جمهور روسیه تضعیف یک سیستم بین المللی است که او نمی‌تواند آن را کنترل کند. دعوا‌های او علیه نظم جهانی مبتنی بر دلار از دید وفادارانش در کرملین به عنوان خط “رسمی” دولت روسیه مطرح می‌شود. با این وجود، ادعا‌های او مبنی بر خودکفایی اقتصادی برای روسیه صرفا بیانگر ناامیدی او از وضعیت فعلی است”. 

اقدامی در راستای تلاش کرملین برای فرار از تحریم‌های غرب

این اندیشکده استرالیایی با اشاره به این که استفاده از “روبل دیجیتال” را باید اقدامی در راستای تلاش کرملین به منظور خثنی کردن تاثیر تحریم‌های غرب علیه روسیه قلمداد کرد، می‌نویسد:” تلاش‌های پوتین برای خنثی کردن تحریم‌های بین المللی شدید بوده‌اند. استفاده از ناوگان سایه تانکر‌ها برای دور زدن تحریم‌های غرب و سقف قیمتی ۶۰ دلاری بازای هر بشکه نفت، چرخش به سمت بازار‌های کشور‌های عضو سازمان بریکس برای کسب درآمد‌های انرژی جایگزین، ایجاد شرکت‌های تابعه برای فروش مجدد فناوری تحریم شده به روسیه و استفاده از آربیتراژ قانونی (کسب سود بدون ریسک یا کسب بازدهی بدون سرمایه گذاری) به منظور دور زدن محدودیت‌های بانکی، همگی بخشی از ابزار‌های پوتین به منظور مقابله با انزوای اقتصادی روسیه و جلوگیری از انزوا و فروپاشی آن کشور در کلیت خود بوده‌اند. اکنون پوتین قوانینی را که استفاده از ارز‌های رمزنگاری شده در روسیه را ممنوع کرده بود، تغییر داده و امیدوار است از طریق این تصمیم سازوکار دیگری برای خنثی کردن تاثیر تحریم‌های وضع شده علیه روسیه پیدا کند. پیش از این، از اصطلاح “کریپتو” به عنوان ارز دیجیتال با قابلیت کاربرد در تجارت داخلی و برون مرزی در روسیه استفاده می‌شد. علیرغم آن که پیش‌تر منع قانونی برای مالکیت رمزارز‌های دیجیتال در روسیه وجود نداشت، اما استخراج آن با محدودیت‌های قانونی مواجه شده بود. علیرغم ممنوعیت‌های قانونی برای استخراج رمزارز دیجیتال در روسیه، ماینر‌ها یا استخراج کنندگان روس در این زمینه پیشتاز بودند و روسیه در سال ۲۰۲۱ میلادی مقام چهارم را از کل استخراج یا مانینیگ رمزارز دیجیتال به خود اختصاص داد و ظاهرا در آن سال بیش از ۲ میلیارد دلار بیت کوین استخراج کرده بود. این جایگاه در مقابل شواهدی که نشان می‌دهند روسیه در حال حاضر با استخراج ۳.۵ میلیارد دلار بیت کوین در سال ۲۰۲۴ در رتبه دوم از نظر ماینینگ بیت کوین پس از ایالات متحده قرار گرفته است، دیگر کمرنگ به نظر می‌رسد. قوانین تازه افزایشی را در معاملات ارز‌های دیجیتال در روسیه ایجاد کرده که به احتمال زیاد ادامه خواهد یافت، زیرا اکنون می‌توان از رمزارز‌ها به طور قانونی برای تسریع معاملات بین المللی، معاملات فرامرزی مختلف و در تجارت عمومی در روسیه استفاده کرد”. 

عزم پوتین برای راه اندازی صرافی رمز ارز دیجیتال 

این اندیشکده در ادامه با اشاره به تصمیم پوتین برای راه اندازی صرافی‌های رمز ارز دیجیتال و هدف او از این کار می‌نویسد:”پوتین برای تسهیل مبادله بین ارز‌های دیجیتال مختلف و ارز‌های فیات (پول رایج یا اسکناس‌های کاغذی و سکه‌های فلزی که روزانه در خرید و فروش‌ها از آنها استفاده می‌شود)، در حال آماده شدن برای راه اندازی دو صرافی مبتنی بر رمزارز دیجیتال با هدف دور زدن صرافی‌هایی است که در حال حاضر در‌های شان به روی روسیه بسته هستند. در حالی که بیت کوین به‌عنوان رمز ارز اصلی مورد جست‌و‌جو و استفاده در روسیه باقی مانده است (۹۵ درصد از تراکنش‌های ارز‌های دیجیتال را شامل می‌شود)، روسیه کماکان در حال بررسی ایجاد روبل دیجیتال و استفاده فراگیرتر از استیبل کوین‌ها (ارز‌های رمزنگاری‌شده با ارزش یک ارز فیات، معمولا دلار آمریکا) است. استیبل کوین‌های سایر کشور‌های عضو بریکس و ایران نیز توسط بانک مرکزی روسیه در حال بررسی هستند و ممکن است برای یوان چین و سبد ارزی بریکس نیز اقدام مشابهی صورت گیرد. با این وجود، دوام یک روبل دیجیتال سال هاست که متوقف شده و در حال حاضر، این طرح با موانع قابل توجهی رو‌به‌رو است”.

موانع پیش روی روبل دیجیتال 

موسسه “امور بین الملل استرالیا” در ادامه این مقاله تحلیلی با اشاره به موانع و چالش‌های پیش روی روسیه برای بهره برداری از روبل دیجیتال می‌نویسد:”استخراج بیت کوین در آینده به مقادیر بسیار زیاد و روزافزون انرژی و توان رایانه‌ای نیاز دارد. همین امر در مورد استخراج اکثر ارز‌های دیجیتال دیگر نیز صدق می‌کند. در اینجاست که روسیه ممکن است خود را مواجه با محدودیت‌های ساختاری ببیند چه تصمیم به معرفی روبل دیجیتال داشته باشد یا نداشته باشد. در حالی که روسیه مملو از نفت و گاز مازاد است، سایر زیرساخت‌های انرژی آن برای مقابله با چنین افزایش قابل توجهی در تقاضا برای انرژی مناسب نیستند. شبکه برق روسیه قدیمی است و نیاز به سرمایه گذاری و ارتقاء دارد. تحریم‌هایی که پوتین به دنبال دور زدن آن است، دست روسیه را از سرمایه مالی و فناوری کوتاه کرده‌اند. هم چنین، این کشور فاقد صنعت نیمه هادی داخلی است تا بتواند نیاز‌های خود را برآورده سازد. در نتیجه، روسیه مجبور است برای تامین قطعات مورد نیاز به جمهوری خلق چین تکیه کند. برای مثال، روسیه مجبور است ۷۰ تا ۹۰ درصد تراشه‌های رایانه‌ای مورد نیاز خود را از چین وارد کند. با این وجود، به دلیل ترس چین از مواجهه با تحریم‌های ثانویه غرب و نگرانی‌های مرتبط با امنیت ملی، قطعات جایگزین چینی پیشرفت کم تری داشته‌اند و دارای ضریب خطای ۴۰ درصدی هستند. در نتیجه، توانایی روسیه برای ارتقای زیرساخت‌های صنعتی و تجاری خود محدود شده است”. 

ناشناس باقی ماندن یک ارز دیجیتال ناممکن است 

این اندیشکده چالش دوم پیش روی روسیه برای عرضه روبل دیجیتال را ناممکن بودن ناشناس ماندن یک ارز دیجیتال می‌داند و می‌نویسد:”علیرغم آن که منابع آدرس‌ها و افرادی که آن‌ها را نگه می‌دارند یا ایجاد می‌کنند در صنعت کریپتو می‌تواند خصوصی باشد، اما ناشناس باقی نگه داشتن یک ارز دیجیتال امری شدنی نیست. روش‌های مختلفی برای از بین بردن پنهان کاری در این زمینه آزموده شده‌اند. تنظیم کنندگان غربی در حال حاضر ابزار‌هایی برای نظارت بر معاملات ارز‌های دیجیتال در اختیار دارند و شرکت‌های بخش خصوصی کماکان به توسعه فناوری ردیابی ادامه می‌دهند. راه اندازی صرافی‌های ارز دیجیتال روسیه تنها باعث افزایش تقاضا و سرمایه گذاری در این زمینه می‌شود. این ویژگی ابهام را به خطر می‌اندازد و زنگ خطری برای شرکت‌های روس است که علاقمند به وجود ابهام و پنهان کاری در فعالیت‌های شان هستند”. 

قابلیت ردیابی بیت کوین استخراج نشده 

این اندیشکده سومین چالش پیش روی روسیه در زمینه ارز‌های دیجیتال را این گونه بیان کرده است:”اگر برنامه بهره برداری از روبل دیجیتال راه اندازی نشود، تراکنش‌های ناشی از باقی مانده عرضه بیت کوین استخراج نشده در نهایت قابل ردیابی خواهد بود. عرضه بیت کوین استخراج نشده به عرضه تقریبی تنها ۱.۰۵ میلیون سکه باقی مانده کاهش یافته است. این تعداد به اندازه‌ای محدود است که ردیابی آدرس‌ها در صرافی‌های بلاک چین را نسبتا ساده ساخته و شرکت کنندگان را به راحتی قابل شناسایی و هدف گیری می‌سازد. هزینه استخراج کوین‌های باقی مانده به طور تصاعدی افزایش می‌یابد. با توجه به کاهش دارایی‌های روسیه، چنین هزینه‌هایی ممکن است غیرقابل حل باشد”. 

چرا برنامه پوتین برای ارز‌های دیجیتال می‌تواند اثر معکوس داشته باشد؟ 

این اندیشکده استرالیایی با اشاره به این که هجوم پوتین به حوزه ارز‌های دیجیتال ممکن است به یک “میدان مین خائنانه” تبدیل شود، می‌نویسد:”فشار بر زیرساخت‌های انرژی روسیه و هزینه تراکنش‌های بالاتر، اثربخشی استفاده گسترده از رمزارز‌های دیجیتال را زیر سوال برده و می‌تواند روال روزمره بخش خصوصی و شهروندان روسیه را در معرض خطر قرار دهد. هم چنین، میزان تمایل کشور‌های عضو بریکس برای مشارکت در صرافی ارز‌های دیجیتال روسیه هنوز مشخص نیست. هرج و مرج بالقوه‌ای که این تراکنش‌ها ممکن است بر نظام بانکی ملی روسیه تحمیل کند می‌تواند منبعی خطرزا برای اقتصاد روسیه باشد. ردیابی تراکنش‌های روسیه ممکن است کل این طرح را در معرض خطر قرار دهد. این موارد مشکلاتی را برای پوتین ایجاد خواهند کرد. تمام این موارد موانعی تلخ هستند و برای اقتصاد روسیه هزینه زا خواهند بود. برخی اقدامات برای مصون نگهداشتن سیستم روسیه از اختلال از پیش انجام شده‌اند. برای مثال، PAO Rossetti، بزرگترین شرکت مدیریت شبکه برق در روسیه، از پیکربندی مجدد شبکه خود خبر داده تا امکان هدایت مازاد برق در زمان‌های غیر از زمان پیک مصرف برق برای گروه رو به رشدی از استخراج کنندگان ارز‌های دیجیتال فراهم شود. هم چنین، گازپروم، غول انرژی دولتی روسیه، به طور فعال با قیمت گذاری انرژی و تغییر مسیر عرضه انرژی در مناطق تحت پوشش روسیه مانند مولداوی، ترانس نیستریا، آبخازیا، دونباس و سایر مناطق* در این راستا همکاری کرده است. این اقدامات، اما منجر به افزایش هزینه انرژی می‌شود”.

با به هزینه‌ها و چالش‌های ذکر شده روبل دیجیتال ارزش راه اندازی را خواهد داشت؟ 

این اندیشکده در بخش پایانی مقاله خود می‌نویسد:”هجوم پوتین به قلمرو ارز‌های دیجیتال با توجه به موانع و بازگشت نامطمئن سرمایه گذاری، بیش‌تر شبیه یک اقدام دیگر از سر ناامیدی به نظر می‌رسد. بنابراین، این سوال مطرح می‌شود: آیا یک ارز دیجیتال مبتنی بر واحد ارزی روسیه می‌تواند خود را حفظ کند؟ آیا ارزش آن را خواهد داشت که راه اندازی شود؟ یا آیا چنین اقدامی به پایان نامطلوب تلاش‌های پوتین سرعت می‌بخشد و نتیجه معکوس خواهد داشت”؟

منبع خبر