خسارات زلزله‌های پی‌درپی در مسجدسلیمان و هفتکل

به گزارش سلامت نیوز به نقل از پیام ما، صبح روز پنجشنبه وقتی اهالی شهر گلگیر از توابع مسجدسلیمان می‌خواستند خروس‌خوان از خواب بلند شوند و به کار و زندگی عادی و روزمره‌شان برسند، فکر نمی‌کردند چندساعت بعد تیتر یک رسانه‌های ایران می‌شوند.

این‌بار صدای قوقولی‌قوقوی خروس‌ها نبود که خواب ناز صبحگاهی را از سر ساکنان گلگیر پراند، این تکان‌های عجیب‌وغریب بود که آنها را با وحشت و ترس از خواب بلند کرد. درودیوار می‌لرزید. همه وسایل خانه مثل تاب می‌لرزید. خانه‌های قدیمی و کاهگلی گلگیر مسجدسلیمان حسابی تکانده شدند. خانه‌هایی قدیمی با دیوارهای گلی و کج‌ومعوج که حالا با تلنگر زلزله برخی آنها نقش بر زمین شدند. براساس گزارش مؤسسه لرزه‌نگاری دانشگاه تهران ساعت ۷:۳۲ صبح پنجشنبه، ۱۵ آذرماه به‌وقت محلی، زلزله‌ای به‌شدت ۵.۶ در عمق ۱۰ کیلومتری زمین رخ داد که مرکز آن شهرستان هفتکل گزارش شد و حدود ۲۰ دقیقه بعد زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۴.۸ حوالی مسجدسلیمان در استان خوزستان را لرزاند. سومین زلزله امروز با بزرگای ۴.۸ در حوالی مسجدسلیمان و در ساعت ۰۷:۵۳:۲۰ در عمق ۱۰ کیلومتری زمین و در طول جغرافیایی ۴۹.۵۱ و عرض جغرافیایی ۳۱.۸ به ثبت رسید. مرکز این زلزله در ۲۵ کیلومتری مسجدسلیمان، ۳۴ کیلومتری ایذه و ۴۰ کیلومتری هفتکل در استان خوزستان گزارش شد. زلزله بعدی در ایذه با بزرگای ۲.۸ و در ساعت ۰۸:۰۰:۲۹ رخ داد. پس از آن قلعه‌تل و مسجدسلیمان هریک با زلزله ۳.۳ در عمق ۸ و ۹ کیلومتری زمین به لرزه درآمدند. همچنین، ایذه خوزستان مجدداً در ساعت ۰۸:۱۲:۲۳ ثانیه با زلزله ۳.۲ لرزید که رومرکز این زلزله در ۳۰ کیلومتری ایذه، ۳۱ کیلومتری مسجدسلیمان و ۳۴ کیلومتری قلعه‌تل بوده است. هفتکل با دو زلزله ۳.۲ و ۳.۵ و ایذه با یک زلزله ۲.۵ به لرزه در آمدند.

مسجدسلیمان بار دیگر با زلزله ۳.۲ در ساعت ۰۸:۴۴:۱۳ ثانیه به لرزه درآمد و آخرین زلزله تا این ساعت در مسجدسلیمان با بزرگای ۵.۲ در ساعت ۰۹:۰۸:۴۸ ثانیه به ثبت رسید. زمین‌لرزه روز پنجشنبه در مسجدسلیمان، هفتکل و باغ‌ملک و ایذه البته خسارت‌هایی هم به جا گذاشت. مدیرکل بنیاد مسکن خوزستان که با دستور استاندار خوزستان به مسجدسلیمان رفته است، می‌گوید: براساس آخرین ارزیابی کارشناسان ما بر اثر وقوع زمین‌لرزه‌های صبح دیروز ۲۰۰ واحد مسکونی در هفتکل و ۴۵ واحد در گلگیر مسجدسلیمان دچار آسیب شدند که دیوار حیاط ۱۲ خانه در گلگیر تخریب شدند.

به‌گفته «سید محمدرضا موالی‌زاده»، استاندار خوزستان، زمین‌لرزه‌های صبح پنجشنبه در این استان ۴۸ مصدوم در پی داشت که به‌صورت سرپایی درمان شدند. او این را هم اضافه کرد که یکی از مصدومان که در بیمارستان ۲۲ بهمن مسجدسلیمان بستری است، نیاز به عمل جراحی دارد که به‌زودی انجام خواهد شد. اما زلزله روز پنجشنبه مسجدسلیمان باعث تشدید ترک‌های بیمارستان ۲۲ بهمن این شهر شده است. بعد از زلزله در شبکه‌های اجتماعی تصاویری از بیمارستان ۲۲ بهمن دست‌به‌دست شد که حکایت از ترک‌برداشتن دیوار آن داشت. «ساناز حسینی‌نژاد»، رئیس شبکه بهداشت و درمان مسجدسلیمان، دراین‌باره می‌گوید: این ترک‌ها در قسمت اداری بیمارستان و مربوط به گذشته بوده و پیگیر تعمیر بوده و هستیم که در اثر زلزله تشدید شده است، البته بخش‌های درمانی بیمارستان به‌صورت عادی و مطابق معمول در حال ارائه فعالیت هستند. زلزله بخش گلگیر مسجدسلیمان باعث شد هلال‌احمر خوزستان به دستور استاندار شش چادر اسکان اضطراری برای برخی ساکنان گلگیر که خانه‌هایشان آسیب جدی دیده بود، برپا کند. «وحید شعبانی»، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر خوزستان، می‌گوید: زمین‌لرزه دیوار تعدادی از خانه‌های منطقه گلگیر مسجدسلیمان را تخریب کرده است.

او سخنانش را این‌طور ادامه می‌دهد که به مسئولان محلی مسجدسلیمان اعلام کردیم هلال‌احمر آمادگی دارد در حیاط این خانه‌ها چادر اسکان برپا کند. به‌گفته مدیرعامل هلال‌احمر خوزستان، درصورتی‌که بنیاد مسکن اعلام کند این خانه‌ها شرایط لازم برای اسکان ندارند، چادر اسکان اضطراری برپا خواهد شد. شعبانی می‌گوید: زمانی اردوگاه برپا می‌شود که تمام یک منطقه تخریب شده باشد؛ اما باتوجه‌به اینکه در منطقه برخی خانه‌ها آسیب دیده‌اند، هلال‌احمر به‌صورت نقطه‌ای برای برخی اهالی چادر اسکان برپا خواهد کرد. او یادآور می‌شود که منطقه بافت فرسوده است، اما خانه‌ای که آوار شده و یا ریزش داشته باشد نداشتیم و فقط دیوارهای دو خانه ریخته است.

زلزله البته پنج سال پیش یعنی تیرماه ۹۸ هم سراغ مسجدسلیمان آمده بود و نکته جالب آنجاست که زلزله تیرماه ۹۸ هم در همان منطقه‌ای رخ‌ داده که زلزله پنجشنبه ۱۵ آذر امسال رخ داد و هر دو زلزله در بخش گلگیر. در آن سال در پی وقوع زلزله‌ای به بزرگی ۵.۷ ریشتر در منطقه مسجدسلیمان خوزستان بیش هشت خانه تخریب بیش از ۵۰ درصدی داشتند و تعداد مصدومان زلزله به ۶۴ نفر رسید. این درحالی‌است که محققان علاوه‌بر احتمال وقوع پس‌لرزه‌های شدیدتر، تداوم پس‌لرزه‌ها تا ۷۲ ساعت را نیز پیش‌بینی کرده‌ بودند. به‌گفته خبرگزاری تسنیم، زلزله آن سال یک کشته و ۱۱۲ زخمی داشت و به ۱۶۵ واحد مسکونی خسارت وارد شد. زلزله امسال اما فقط ۴۸ مصدوم داشته و کسی در این زلزله کشته نشده است. سال ۵۷ نیز زمین‌لرزه‌ای با قدرت ۶ ریشتر در مسجدسلیمان رخ داد. زمین‌لرزه ۱۳۵۷ مسجدسلیمان زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۶.۲ ریشتر بود که در ساعت ۱۰:۰۵ دقیقه روز پنجشنبه، ۲۳ آذر ۱۳۵۷ (۱۴ دسامبر ۱۹۷۸)، در شمال‌شرقی مسجدسلیمان و در فاصله ۱۱ کیلومتری شهر اندیکا رخ داد. براساس گزارش‌های ثبت‌شده، این زمین‌لرزه ۷۶ نفر کشته و ۵۶ زخمی بر جای گذاشت. هرچند این زمین‌لرزه در منابع زلزله‌نگاری بین‌المللی ثبت شده است. سوابق قبلی مسجدسلیمان نشان می‌دهد از سال ۵۷ تاکنون سه زلزله با بزرگی‌های مختلف از ۶ تا ۴ ریشتر در این شهر رخ‌داده است.

اکنون اما نگرانی ساکنان بخش گلگیر از وقوع پس‌لرزه‌های بعدی است که ممکن است شدید باشند و به خانه و زندگی آنها آسیب بزنند. استاد زمین‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز به خبرنگار پیام ما می‌گوید: زمین‌لرزه اصلی ۵.۶ ریشتر بوده و تخلیه انرژی زمین صورت‌ گرفته و احتمال لرزه بزرگتر از این مقیاس بعید است. «عباس چرچی» می‌افزاید: زلزله‌ای که دیروز در منطقه گلگیر رخ داد، گلگیر و مسجدسلیمان از لحاظ زمین‌شناسی روی پهنه گسلی قرار دارند. او یادآور می‌شود: این منطقه روی گسل رامهرمز (لهبری) در غرب و در بخش شرقی به‌سمت کوه‌های آسماری روی گسل مسجدسلیمان قرار گرفته است، این گسل تا ایلام امتداد دارد. زلزله‌های امروز به‌خاطر فعالیت این پهنه گسلی بوده است. استاد زمین‌شناسی دانشگاه چمران اهواز تصریح می‌گوید: این دو گسل هم‌خانواده هستند و به‌موازات هم فعالیت می‌کنند و عموماً هرچه ارتفاع بیشتر و منطقه کوهستانی باشد، زمینه برای تخلیه انرژی زمین بیشتر است. چرچی تصریح می‌کند: مردم نگران نباشند، خیلی بعید است این پس‌لرزه‌ها بزرگتر از لرزه اصلی باشند و حتماً زیر ۵.۶ ریشتر خواهند بود. این پس‌لرزه‌ها به‌نوعی پیام مثبتی است که انرژی درونی زمین در حال تخلیه است و لرزه اصلی و بزرگتر نخواهیم داشت. او با بیان اینکه این پهنه گسلی تا ایذه و ایلام امتداد دارد و پس‌لرزه‌ها در آن مناطق هم احساس می‌شود، می‌گوید: لازم است باتوجه‌به تداوم این پس‌لرزه‌ها نسبت به ایمن‌سازی منازل دقت شود و همچنین در کل باتوجه‌به فعالیت گسلی از این مناطق باید به‌سمت ایمن‌سازی سازه‌ها به‌ویژه منازل برویم. رئیس بخش زلزله‌شناسی، مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هم در این زمینه گفت به‌نظر می‌رسد زلزله اصلی امروز خوزستان همان زلزله ۵.۶ ریشتری بوده و انرژی زمین در حال تخلیه‌شدن است. «علی بیت‌اللهی» می‌افزاید: این زلزله از حدود ساعت ۷:۳۰ صبح با بزرگی تأثیرگذار ۵.۶ ریشتر رخ داد و در ادامه شاهد پس‌لرزه‌های قابل‌ملاحظه‌ای بودیم؛ بااین‌حال وقوع چنین پس‌لرزه‌هایی بزرگی در این منطقه را طی سال‌های گذشته به یاد نمی‌آوریم.

سخنان این زمین‌شناس و زلزله‌شناس البته هشدارهایی هم دارد، به‌ویژه وقتی بدانیم که طبق گفته بیت‌اللهی خانه‌های بخش گلگیر فاقد اسکلت‌بندی و ایمنی سازه‌ای لازم هستند. این زلزله به خیر گذشت؛ ولی اگر شدت آن بیشتر بود، بدون شک با این ساختمان‌های ناایمن و گلی و فاقد استحکام خسارت‌ها بیشتر می‌شد و در آستانه زمستان زلزله‌زدگان گلگیر کاسه چه‌کنم چه‌کنم به‌دست می‌گرفتند. بیت‌اللهی تصریح می‌کند: مطابق آخرین آمار کشوری مربوط به سال ۹۵، ساخت‌وسازهای واحدهای مسکونی در این مناطق فاقد اسکلت‌بندی است و عمدتاً مصالح گل و سنگ در آنها به‌کار رفته است که در برابر زلزله فاقد مقاومت هستند، به‌طوری‌که اگر زلزله‌ای بزرگتر نزدیک به مناطق مسکونی رخ دهد، انتظار خسارت‌های بیشتری می‌رود. رئیس بخش زلزله‌شناسی، مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌گوید: رخداد پس‌لرزه‌های بزرگ به‌معنای آن است که تجمع تنش در منطقه زیاد است و این مسئله موهبت بزرگی محسوب می‌شود؛ زیرا نشان می‌دهد این زلزله انرژی خود را در قالب پس‌لرزه‌ها رها کرده و اگر قرار بود زمین‌لرزه بزرگی را شاهد باشیم، تخریب بیشتری را به‌دنبال داشت.

منبع خبر