جنگ آینده بر سر آب

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ملی،  گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی ناشی از آن، سبب تغییر رفتارهای جوی شده است. به طوری که در ماه‌هایی که همیشه شاهد بارش‌های متوالی بودیم، در سال‌های اخیر، بارش بسیار کمتر از همیشه بوده است. طبق گفته کارشناسان در ده سال اخیر، تقریبا به ازای هرسال، یک میلی متر از میزان بارش کم شده است. این درحالی است که ما در حفظ و نگهداری آب‌های زیرزمینی نیز، موفق عمل نکردیم و با ادامه این وضعیت و افزایش جمعیت و افزایش تقاضای مصرف آب، با بحران روبه رو خواهیم شد.

 در همین راستا، احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، درباره اینکه کم‌بارشی ایران آیا مربوط به همین چند سال اخیر است یا خیر، گفت: ما روند بارشی‌مان بین 50 تا 60 سال گذشته، برخی ایستگاه‌ها حتی بالاتر از آن، مثل ایستگاه آبادان، ایستگاه مهرآباد و مشهد، اینها برخی‌شان بیشتر از 50 سال، سابقه آماری دارند، مجموع بارندگی ایستگاه‌ها را که روندشان را چک کنیم در هرسال، می‌بینیم که به طور کلی نوسان داشته است، مثلا یکی دوسال پائین یا بالا بوده است. این بالا و پائین رفتن مقدار بارش در طول سال‌ها، همواره در نوسان بوده، ولی روند کلی کاهشی بوده است. اگر همین را در کشور بررسی کنیم و همه ایستگاه‌ها را با هم جمع بزنیم و یک آمار میانگین بگیریم، آمار میانگین کشور از بالای 250 میلی‌متر در پنج دهه قبل، اکنون به زیر 230 میلی‌متر، حدود 210 تا 220 میلی‌متر در ده سال اخیر رسیده است. این مساله نشان می‌دهد که بارش روندی کاهشی گرفته است.

گرمایش و تغییر اقلیم

وظیفه درباره دلایل کلی کم‌بارشی در ایران گفت: گرمایش و تغییر اقلیم ناشی از گرم شدن زمین است. وقتی دمای متوسط کره زمین گرم می‌شود، یعنی به صورت مقطعی که ما در فصل‌ها و هفته‌ها و ماه‌ها، امواج گرمایی را داریم و اثر این امواج گرمایی یا گرمایش بیشتر از نرمال، سبب می‌شود که رفتار الگوهای جوی تغییر کند. متاسفانه در عرض‌های جغرافیایی که ما قرار داریم، رفتارشان به‌گونه‌ای است که سامانه‌های جوی فعال کمتر گذر می‌کنند، یا به طور کلی مقدار بارش‌هایی که تولید می‌کنند، از میزان نرمال پائین‌تر است و در نتیجه ما دچار خشک‌سالی ممتد می‌شویم.

او درباره ادامه این روند و تبعات آن افزود: مشکلاتمان بسیار زیاد می‌شود به هرحال آب یک ماده بسیار حیاتی است. هرجا آب هست، آبادانی شکل می‌گیرد. در نتیجه این روند کاهش بارندگی‌ها و از طرفی هم روند افزایش جمعیت و افزایش نیاز و کاربری‌های آب هم افزایش پیدا می‌کند. نه تنها در ایران، بلکه در کل کشورهای خاورمیانه و خیلی از مناطق بیابانی دنیا، که کم‌بارش هستند، به‌خصوص در مناطقی که در جنب مناطق حاره‌ای قرار دارند، مثل مصر، عربستان، امارات، عراق، بحرین، کویت، ایران، افغانستان، یا کشورهایی که در جنوب اروپا هستند، اینها کشورهایی هستند که در معرض تنش‌های آبی شدید و شدیدتر قرار می‌گیرند.

اثرات کم‌بارشی از یکشو، با وجود افزایش جمعیت و تقاضا، افزایش دمای کره زمین هم موجب شده که فشار بر منابع زیرزمینی، برای جبران کمبودهایی که به‌خاطر کم‌بارشی پدید آمده، بیشتر شود. موضوع دیگری که در همین راستا گره‌های زیست‌محیطی را کورتر می‌کند، شیرین‌سازی آب دریا است. الان در کشورهای عربی با شدت هرچه تمام‌تر آب دریا را شیرین می‌کنند اما این شیرین‌سازی باعث شورتر شدن آب دریا می‌شود و در بلندمدت عواقب جبران ناپذیری بر محیطزیست دریایی دارد. این ماجرا در خلیج فارس تشدید می‌شود به این دلیل که خلیج فارس یک پهنه آبی محصور است و بسته بودن این دریا، شوری بیش از حدی پدید آورده که آثار ناخوشایندی بر جانوران و زیست بوم دریایی دارد.

چالش‌های تامین آب

وظیفه در ادامه بیان کرد: گرمایش زمین باعث از بین رفتن سریع‌تر یخچال‌های مناطق کوهستانی می‌شود. تاثیر از بین رفتن یخچال‌ها می‌شود کاهش دبی آب رودخانه و کاهش بارندگی در کنار هم سبب کم شدن آب رودخانه‌ها می‌شود. شهرهایی مثل تهران که تامین آب آن وابسته به بارش مناطق کوهستانی و بارش برف در فصل زمستان است، دچار چالش‌های متعددی برای تامین آب، حتی برای آب شرب می‌شود، مشابه همین وضعیتی که در تهران داریم. این برای آینده شرایط سخت‌تری را رقم می‌زند. انسان‌ها برای پیدا کردن محیط مناسب‌تر مجبور به ترک دیارشان می‌شوند و شهر و محله خود را رها می‌کنند و می‌روند به شهرهای دورتری که آب و هوای بهتری دارد. مثل برخی از مناطق کشورمان که مردم بیشتر از آنجا کوچ کردند و به سواحل شمالی کشور رفتند. مناطق مبدأ به دلیل تغییر اقلیم و نبود آب تخریب شده، مناطق مقصد هم که ناگهان تحت فشار جمعیت قرار می‌گیرد، دچار بحران می‌شود. مناطق مقصد، ناگهان با حجم کنترل نشده‌ای از آب‌های آلوده مواجه می‌شود که حتی اگر مقدار آب منطقه کافی باشد، تراکم جمعیت تعادل را بهم می‌زند. انسان بخشی از طبیعت است و اثر خودش را بر طبیعت می‌گذارد. ما هر فرمولی برای حل مسائل طبیعت در نظر بگیریم، انسان هم جزئی از آن معادله باید باشد.

منبع خبر