تالاب انزلی دربند مخاطرات – سلامت نیوز

به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، انزلی، یکی از تالاب‌های ساحلی خزر، هزاران سال است که با پسروی و پیشروی دریای خزر عمقش کم‌وزیاد می‌شود؛ ولی این‌بار به دلایل مختلفی شاید جان سالم از پسروی خزر به‌در نبرد و به‌طور کامل خشک شود. این تالاب مصائب بسیاری دارد که به‌نظر می‌رسد با گذر زمان شدت بیشتری می‌گیرد. زمانی کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که 35سال تا خشک‌شدن آن فاصله وجود دارد؛ ولی با تشدید شرایط، به‌نظر می‌رسد این فرصت کمتر از همیشه است.

مخاطرات تالاب
رسوب‌های بالادست

یکی از اصلی‌ترین مشکلات تالاب انزلی ورود حجم بالای رسوبات از طریق رودخانه‌های ورودی است. به‌دلیل تخریب جنگل‌ها و مراتع در بالادست و فعالیت‌های کشاورزی در حاشیه رودخانه‌ها، مقدار زیادی خاک و گل‌ولای وارد تالاب می‌شود. این روند باعث شده که عمق تالاب از ۵متر در دهه‌های گذشته به کمتر از ۱متر در برخی نقاط کاهش یابد و بخش‌هایی از تالاب خشک شود.

۶۰۰هزار تن ورودی سالانه رسوبات
 پسروی خزر

اگر شرایط پسروی دریای خزر براساس پیش‌بینی‌ها جلو برود، احتمال دارد که بستر تالاب انزلی خشک‌تر از امروز شود. وقتی تراز دریای خزر پایین می‌آید فاصله بین دهانه ورودی تالاب تا ساحل می‌تواند تخلیه تالاب‌های ساحلی شمال کشور را سرعت بخشد. ازآنجاکه اکنون شاهد کاهش تراز آب هستیم، برخی پیش‌بینی‌ها ناظر بر تداوم این روند است؛ اما به‌گفته متخصصان پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، هیچ قطعیتی وجود ندارد و عدم‌قطعیت مدل‌ها بسیار بالاست.

به‌گفته علی ارواحی، متخصص محیط‌های تالابی بهره‌برداری‌های بی‌رویه و تامین‌نشدن حقابه تالاب‌ها در کنار تغییر اقلیم مشکلات تالاب‌های ساحلی را بیشتر کرده‌است. تالاب انزلی حدود ۲۰سال پیش در فهرست مونتروی کنوانسیون رامسر (فهرست تالاب‌های در معرض خطر تخریب) قرار گرفت. آن زمان بحث پسروی خزر و کاهش تراز را به‌شدت امروز نداشتیم.

۲۳ تا ۳۴درصد کاهش سطح خزر تا پایان قرن
ورود فاضلاب‌های شهری و صنعتی

فاضلاب‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی بدون تصفیه به تالاب انزلی سرازیر می‌شوند. این فاضلاب‌ها شامل مواد شیمیایی، فلزات سنگین، سموم کشاورزی و مواد آلی تجزیه‌ناپذیرند که باعث آلودگی آب و مرگ‌ومیر آبزیان شده‌اند.
   380هزار مترمکعب: ورودی روزانه شیرابه به رودخانه زرجوب و گوهررود
   ۴۰۰هزار مترمکعب: ورودی پساب کشاورزی
   1384: موافقت بانک جهانی برای اعطای وام 344میلیون دلاری به‌منظور حمایت از اجرای چند پروژه آب‌وفاضلاب در شمال ایران

زیبای قاتل

سنبل آبی از ۱۰گونه گیاه مهاجم دنیاست که پس از ورود به اکوسیستم آبی ظرف مدت ۲هفته جمعیت خود را به میزان ۲برابر افزایش می‌دهد؛ به‌طوری‌که هر بوته آن با ۲۰گل می‌تواند 3هزار دانه تولید کند و هر دانه آن بین 5 تا ۲۷سال زنده می‌ماند. این گونه مهاجم که به‌عنوان گیاه تزئینی وارد ایران شد، اکسیژن آب را کاهش می‌دهد و مانع رسیدن نور خورشید به گیاهان و جانوران آبزی می‌شود. این گیاه همچنین خاصیت جذب رسوبات دور ریشه خود را دارد و درنتیجه باعث ته‌نشین‌شدن آنها و خشک‌شدن تالاب می‌شود.

4 هزار هکتار عرصه‌های تالابی درگیر با نیلوفر آبی

مهاجم فیلیپینی
این گیاه مهاجم «سرخس آزولا» است که توسط سازمان تحقیقات علمی‌صنعتی ایران از کشور فیلیپین به‌عنوان گیاه جاذب ازت هوا برای اجرای طرح‌های مطالعاتی وارد شد؛ ولی اندکی بعد سر از آبگیرهای استان درآورد و همراه با جریان‌های آب، پرندگان و وسایل نقلیه جابه‌جا شد و منطقه وسیعی از تالاب انزلی را هم دربرگرفت. بعدا هم به بهانه استفاده برای غذای دام جلوی گسترش آن گرفته نشد.

کاهش تنوع زیستی و انقراض گونه‌ها
آب که نباشد، تنوع زیستی تالاب هم از بین می‌رود. تالاب انزلی زمانی یکی از غنی‌ترین زیستگاه‌های طبیعی ایران بود. تخریب زیستگاه و آلودگی آب باعث کاهش جمعیت بسیاری از ماهی‌ها، پرندگان مهاجر و سایر جانوران وابسته به تالاب شده است.
گونه‌های شاخص:
۶۲ گونه ماهی، اردک سرسفید، غاز پیشانی‌سفید کوچک، ماهی سوف سفید، کپور تالابی، اردک‌ماهی، اسبله، سرخ‌باله و…

محتویات مرگباری که راهی انزلی می‌شود

   عناصر و یون‌های اصلی مانند کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز، سدیم، آمونیاک، کربنات، سولفات و کلرید
   فلزات سمی و خطرناک مانند جیوه، کروم، نیکل، سرب و کادمیوم
   انواع ترکیبات آلی
   میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا

سال‌های تلخ و شیرین

   ۱۳۵۴: ثبت تالاب انزلی در فهرست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر
   ۱۳۷۲: قرارگرفتن تالاب در فهرست تالاب‌های در معرض خطر (لیست مونترو) به‌دلیل تخریب شدید
   1390: امضای پیمان خواهرخواندگی با تالاب کوشیروی ژاپن

منبع خبر