بورس انرژی، تنها راهکار برون‌رفت از ناترازی‌ها

به گزارش اقتصاد آنلاین، محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی ایران، در نشست خبری خود اظهار داشت: کار بازار و تنظیم‌گری، محور فعالیت و اصل و اساس تاسیس بورس انرژی است. بورس انرژی وظیفه دارد با ایجاد دسترسی برای فعالان بازار در طرف عرضه و تقاضا، سازوکاری منصفانه، کارآمد و شفاف ایجاد کند که انتظارات از یک بازار مشتکل را برآورده سازد.

ایجاد بازارهای متشکل برای حذف رانت و افزایش دسترسی‌پذیری

وی افزود: تا امروز، بازارهای حامل‌های انرژی شامل نفت، بازار آب، تابلوهای سبز و آزاد راه‌اندازی شده‌اند. همچنین بازار آب‌های نامتعارف و بازار ابزارهای مالی مشتقه در کنار بازارهای فیزیکی ایجاد شده‌اند.

مدیرعامل بورس انرژی تاکید کرد: یکی از ویژگی‌های متمایز بورس انرژی ایران، فعالیت در حوزه بهره‌وری است. این بورس با ارائه ابزارهایی مانند گواهی صرفه‌جویی، گواهی انتشار کربن و گواهی‌های مرتبط با بهینه‌سازی مصرف در حوزه برق، گاز و آب، به دنبال ارتقای بهره‌وری به‌عنوان یکی از عوامل تولید داخلی است.

وی ادامه داد: در حوزه برق و گاز، معاملات این ابزارها در حال انجام است و در حوزه آب نیز به‌زودی شاهد عرضه و اقدام خواهیم بود.

نظیفی با اشاره به تاکید وزیر اقتصاد بر اهمیت بهره‌وری، اظهار داشت: فلسفه بنیادین فعالیت بورس انرژی بر این اصل استوار است که بهترین نحوه مدیریت و مصرف منابع سرزمینی توسط مردم و ساکنان آن سرزمین تعیین می‌شود و هیچ برنامه متمرکزی نمی‌تواند بهتر از خرد جمعی فعالان اقتصادی و مردم این سرزمین، برای منابع برنامه‌ریزی کند.

ارزش معاملات ۳۳۰ هزار میلیارد تومانی در سال ۱۴۰۳

نظیفی با ارائه آمار عملکرد بورس انرژی در سال ۱۴۰۳، اعلام کرد: مجموع ارزش معاملات انجام‌شده در بازارهای بورس انرژی ایران در سال ۱۴۰۳ به ۳۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است که ۲۸۰ هزار میلیارد تومان آن مربوط به حوزه نفت، حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان به بازارهای برق و ۳۰ هزار میلیارد تومان به بازارهای بهینه‌سازی شامل تابلوهای سبز، آبی و سایر مشتقات اختصاص دارد.

وی افزود: در چهار ماه امسال نیز، ۱۲۵ هزار میلیارد تومان ارزش معاملات ثبت شده است که بیش از ۸۴ هزار میلیارد تومان آن در بازارهای نفت و ۲۶ هزار میلیارد تومان در بازارهای برق بوده است. باقی معاملات نیز در حوزه گواهی‌های صرفه‌جویی و سایر ابزارهای مالی شامل صندوق‌ها و مشتقات انجام شده است.

مدیرعامل بورس انرژی با اشاره به رشد ۲۶ درصدی معاملات نسبت به دوره مشابه سال گذشته، اظهار داشت: این رشد در حالی محقق شده که اقتصاد کشور با ابهامات ناشی از جنگ مواجه بوده است. بورس انرژی در طول ۱۲ روز جنگ فعال بود، اما به دلیل تغییر در ساعات کاری، ترکیب‌های کاری و مسائل مربوط به دسترسی‌پذیری به سیستم بانکی و ریسک‌های متنوع، ارزش معاملات نسبت به ۱۲ روز قبل از آن، ۴۴ درصد کاهش یافت.

وی با اشاره به فعالیت بازارهای فیزیکی در این دوره، افزود: بازارهای فیزیکی بورس انرژی فعال بودند و اوراق بهادار شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری و قراردادهای آتی نیز به فعالیت خود ادامه دادند. در رینگ بین‌الملل، بالاترین حجم معاملات مربوط به گاز مایع با ۵۰ هزار میلیارد تومان، نفتا با ۳۵ هزار میلیارد تومان و نفت سفید با ۲۲ هزار میلیارد تومان بوده است.

توسعه بازارها و ابزارهای جدید در بورس انرژی

نظیفی با اشاره به توسعه بازارهای بورس انرژی، اظهار داشت: توسعه بازارها در دو جهت اصلی پیگیری می‌شود: تنوع ابزارها و محصولات کالایی و عمق‌بخشی به معاملات. در حال حاضر، تعداد کالاهای پذیرفته‌شده در بورس انرژی از هزار کالا عبور کرده و چهاررقمی شده است.

وی افزود: زمانی که از معاملات روی تابلوهای بورس انرژی صحبت می‌کنیم، منظورمان شفافیت، منصفانه بودن و حذف رانت و دسترسی‌های ویژه است. در حوزه بازار برق، پیشرفت‌های خوبی حاصل شده، اما در حوزه حامل‌های انرژی که مزیت اصلی کشور است، هنوز به بیش از ۵ درصد نرسیده‌ایم.

مدیرعامل بورس انرژی با اشاره به بازار آب‌های نامتعارف، اعلام کرد: امسال ۳۰۰ هزار مترمکعب عرضه در این بازار انجام شده و خریداران عمدتا صنایع و شهرداری‌ها بوده‌اند. این بازار شامل آب‌های تصفیه‌شده و آب تولیدشده توسط آب‌شیرین‌کن‌ها نیز می‌شود که امیدواریم با توسعه این بازار، شاهد افزایش دسترسی‌پذیری و کارایی باشیم.

نظیفی همچنین به تأمین مالی از طریق بورس انرژی اشاره کرد و گفت: سال گذشته ۱۵ هزار میلیارد تومان تامین مالی برای صنایع از طریق بازارهای بورس انرژی انجام شد و امسال تاکنون ۶ هزار میلیارد تومان محقق شده است. امیدواریم با ابزارهایی مانند سلف و سایر ابزارهای مالی، این رقم افزایش یابد.

وی در پایان تاکید کرد: بورس انرژی راه‌حل مسئله ناترازی در کشور است. با وجود نقش قانونی و جایگاه این بورس در اسناد توسعه‌ای کشور، هنوز به مرجعیت لازم در کشف نرخ حامل‌های انرژی دست نیافته‌ایم. امیدواریم با گردش آزاد اطلاعات، تابلوهای بورس انرژی به‌عنوان مرجع کشف قیمت و طراحی پروژه‌های اقتصادی شناخته شوند.

منبع خبر