با آموزش یک‌ساله، پرستار نمی‌سازید!

اسماعیل شریعتی فعال صنفی حوزه پرستاری کشور در گزارشی به سلامت نیوز نوشت: در شرایطی که نظام سلامت کشور با بحران جدی کمبود نیروی پرستاری مواجه است، انتظار می‌رفت سیاست‌گذاران حوزه سلامت با نگاهی ریشه‌ای و آینده‌نگر به دنبال ارائه راه‌حل‌هایی بنیادین برای برون‌رفت از این وضعیت باشند. با این حال، متأسفانه طی ماه‌های اخیر شاهد طرح و ترویج پیشنهادهایی بوده‌ایم که نه تنها از عمق بحران غافل مانده‌اند، بلکه در عمل نوعی عقب‌گرد آشکار در سیاست‌گذاری سلامت کشور محسوب می‌شوند.

یکی از این پیشنهادها، توسعه مجدد مدارس بهیاری و تربیت نیروهایی است که با گذراندن دوره‌های کوتاه‌مدت یک‌ساله، به عنوان جانشین پرستاران متخصص وارد عرصه مراقبت‌های درمانی می‌شوند. این رویکرد که اخیراً نیز از سوی یکی از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس مطرح شده، ظاهراً برای جبران فوری کمبود نیرو پیشنهاد شده، اما در واقع تضعیف آشکار بنیان‌های حرفه‌ای پرستاری و تنزل کیفیت خدمات سلامت کشور است.

در نگاه نخست، شاید استفاده از بهیاران در حوزه‌هایی نظیر تریاژ، مراقبت اولیه یا همراهی بیماران، راه‌حلی موقتی برای پوشش برخی کمبودها به‌نظر برسد، اما واقعیت این است که چنین تصمیماتی نوعی بازگشت به سیاست‌های تاریخ‌مصرف‌گذشته‌ای است که کشور سال‌ها پیش از آن عبور کرده بود. پرستاری امروز، یک حرفه تخصصی و مبتنی بر دانش علمی روز است که برای ایفای نقش مؤثر در سلامت مردم، نیازمند آموزش‌های دانشگاهی، مهارت‌های پیشرفته و تجربه بالینی مستمر است. کاهش این جایگاه به نیروهای کم‌آموزش‌دیده، چیزی جز آسیب بلندمدت به سلامت مردم در پی نخواهد داشت.

بحران کمبود پرستار نه پدیده‌ای ناگهانی است و نه راه‌حل فوری و ساده دارد. این بحران، نتیجه سال‌ها بی‌توجهی به مطالبات پرستاران، فشارهای کاری طاقت‌فرسا، نابرابری در نظام پرداخت، بی‌عدالتی در ارتقاء شغلی و نبود حمایت‌های روحی و اجتماعی است. پرستارانی که سال‌ها با جان‌فشانی در کنار بیماران ایستاده‌اند، امروز از ناامیدی، فرسودگی و مهاجرت سخن می‌گویند. اگر قرار است این بحران به‌درستی مدیریت شود، راه آن ارتقاء شرایط کاری و معیشتی، اصلاح ساختارها و بازگرداندن اعتماد و انگیزه به جامعه پرستاری است، نه جایگزینی نیروی متخصص با دوره‌های فشرده و ناپایدار.

واقعیت این است که راهکارهای مقطعی و کم‌عمق نه تنها مشکلی را حل نمی‌کنند، بلکه اعتماد جامعه پرستاری را نسبت به آینده شغلی خود بیشتر از پیش تضعیف می‌نمایند. صدای آه و اعتراض این جامعه، پاسخی است به تصمیماتی که نه از بطن نظام پرستاری می‌جوشد و نه ریشه در عقلانیت حرفه‌ای دارد.

آیا می‌توان با چنین رویکردهایی به حفظ و ارتقاء کیفیت خدمات سلامت برای مردم امیدوار بود؟ آیا تضعیف پرستاری به نفع مردم است یا به نفع کاهش هزینه‌های کوتاه‌مدت؟ ما امروز بیش از هر زمان، نیازمند تصمیماتی حرفه‌ای، مسئولانه و در عین حال دلسوزانه هستیم؛ تصمیماتی که نه بر مبنای نگاه مصرفی و کوتاه‌مدت به نیروی انسانی، بلکه بر پایه حفظ منزلت حرفه‌ای پرستاران و سلامت عمومی جامعه استوار باشد.

منبع خبر