ایران در محاصره گرد و غبار

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خراسان، جدا از این که جغرافیای سرزمینی مان چندین منشاء تولید گرد وغبار دارد، در محاصره یکی از پرگردوغبارخیزترین نقاط جهان هستیم. برآوردها نشان می‌دهد حدود ۲۷۰ میلیون هکتار کانون گرد و غبار خارجی و ۳۴ میلیون هکتار داخلی، کشور را دربر گرفته و هر سال با کاهش بارندگی و شدت خشکسالی، توفان‌های ریزگردی نقاط مختلف به ویژه غرب و جنوب غرب را درگیر می‌کند.

وضعیت و آمار کنونی نشان می دهد، تغییر اقلیم و موج خشکسالی ها و کم بارشی های متوالی در دو دهه اخیر، شرایط اقلیمی منطقه را به طور کامل تحت الشعاع خود قرار داده است. این شرایط به این معناست که ما شهروندان این جغرافیا چاره و راهی جز همزیستی و مدارا با گردوغبار نداریم و البته که سیاست گذاران حوزه محیط زیست نیز باید در تکالیف داخلی و خارجی شان به منظور مدیریت سرچشمه های تولید گردوغبار اهتمام لازم را به کار گیرند.

 ماجرای این ۲۷۰ میلیون هکتار گرد و غبار

اما ماجرا و جزئیات ۲۷۰ میلیون کانون گرد و غبار که پیرامون کشور را فرا گرفته است، چیست؟ در این باره طهماسبی، دبیر ستاد ملی ‌سیاست گذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با پدیده گرد و غبار توضیح می دهد: در کشورهای اطراف ما از شمال شرق گرفته تا شرق، جنوب و جنوب غرب، کشورهای حاشیه خلیج فارس و آسیای میانه تقریبا ۲۷۰ میلیون هکتار کانون غبارخیز وجود دارد که براساس برآورد سال ۱۳۹۸ که البته اکنون در حال بازنگری آن هستیم، از این ۲۷۰ میلیون هکتار حدود ۱۴۶ میلیون تن رسوب تولید و به اطراف گسیل می شود که بخش عمده ای از آن وارد کشور ما می شود.

۳۴ میلیون هکتار؛ کانون های داخلی

البته گرد و غبارهایی که در سال های اخیر، هر از گاه راه تنفس هموطنانمان در نقاط مختلف را تنگ می کند، تنها سرچشمه خارجی ندارد اگرچه گستره خارجی آن بسیار زیاد است. طبق اعلام ستاد ملی ‌سیاست گذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با پدیده گرد و غبار، در حال حاضر، کانون های داخلی گردوغبار حدود ۳۴ میلیون هکتار برآورد می شود.

۲۳ استان دارای کانون گردوغبار

در همین حال ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار به تازگی در گزارشی اعلام کرده است که ۲۳ استان کشور دارای کانون گردوغبار هستند که شش استان کشور «خراسان جنوبی»، «کرمان»، «سیستان و بلوچستان»، «خراسان رضوی»، «خوزستان» و «هرمزگان» ۸۵ درصد غبارخیزی کشور را دارند. خراسان جنوبی با ۶ میلیون هکتار غبارخیزی در صدر جدول قرار دارد و بالاترین میزان غبارخیزی در این استان در مرز ایران و افغانستان در «یزدان‌آباد» است. همچنین سطح کانون‌های گردوغبار ۲۳ استان غبارخیز، ۳۴.۶ میلیون هکتار و متوسط مقدار غبارخیزی آن ها ۴.۲۴ میلیون تن در سال اعلام شده است. متوسط مقدار غبارخیزی کشور ۱۲۲ کیلوگرم بر هکتار در سال است.

مقابله با گردوغبار گرفتار ۲ چالش

به طور کل مواجهه با پدیده های زیست محیطی نیازمند تلاش فراگیر است؛ موضوعی همچون مدیریت گردوغبار، علاوه بر بخش های مردمی، محتاج اهتمام دستگاه های گوناگون و اختصاص بودجه کافی  در این بخش است.

همچنین پیگیری و مذاکرات با همسایگان در خصوص اتخاذ تدابیر زیست محیطی نیز از مهم ترین لوازم مدیریت این پدید نفس تنگ کن است. دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار می گوید: عربستان ۹۰ میلیون هکتار کانون گرد و غبار دارد البته این وسعت جزو بیابان های تاریخی این کشور است و همواره در تاریخ زمین شناسی غبار خیز بودند البته اکنون با توجه به نقش انسان در تخریب طبیعت، تغییرات اقلیمی و از بین رفتن پوشش گیاهی، هم شدت و هم تکرار وقوع توفان های گرد و غبار در آن ها شدت و افزایش یافته است. در عراق نیز حدود ۳۲ میلیون هکتار مناطق غبار خیز با شدت خیلی زیاد وجود دارد، بسیاری از استان های عراق از مرز اردن گرفته تا مرز سوریه ، نواحی شمالی و جنوبی و در مجموع تمام عراق یک منطقه غبار خیز با شدت بسیار بالاست، اقدامات ما در حد رایزنی و پیگیری است، سطح به حدی وسیع است که این کشور را هم دچار مشکل کرده است از این رو در حد پایلوت های کوچک کارهایی را شروع کردند اما گستردگی و شرایط طوری است که آن ها هم قادر به کنترل نیستند.

طهماسبی در پاسخ به این که جریانات گرد و غباری آن قدری که کشور ما را درگیر می کند، موجب اذیت آن ها هم می شود یا نه به خبرگزاری ایرنا می گوید: زمانی که در عراق توفان های گرد و غبار رخ می دهد گاهی شدت به حدی است که منجر به فاجعه می شود، سال گذشته توفانی در عراق رخ داد که ۳ تا ۴ نفر جانشان را از دست دادند، شاید تا پیش از این برای آن ها چندان مهم نبود اما بعد از آن به خودشان آمدند و متوجه شدند که باید کاری انجام دهند، تا پیش از آن یعنی دهه های ۸۰ و ۹۰ که موضوع را پیگیری می کردیم برای آن ها اولویت نداشت، حالا که دولتشان تا حدودی تثبیت و مستقر شده به این موضوعات می پردازند. 

منبع خبر