ایرانی‌ها رکورد مصرف تریاک را زدند / جمعیت معتادان کشور از ۲ میلیون نفر گذشت!

به گزارش اقتصادآنلاین، گزارش‌ها و آمارهای نگران‌کننده حاکی از آن است که کشور به رکورد بی‌سابقه‌ای در مصرف تریاک دست یافته است. طبق آخرین برآوردها، جمعیت افراد معتاد در کشور از مرز ۲ میلیون نفر عبور کرده و این وضعیت، بحرانی جدی را در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی کشور نمایان می‌سازد. این پدیده پیامدهای ویرانگری بر تار و پود جامعه داشته و ضرورت اتخاذ رویکردهای جامع و مؤثر برای مقابله با آن را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

وضعیت کنونی مصرف تریاک در ایران

ایران در حال حاضر با آمارهای هولناک، در صدر جدول جهانی مصرف تریاک قرار دارد. بر اساس ارزیابی‌های انجام شده، حدود ۲.۸ درصد از جمعیت بالای ۱۵ سال کشور به تریاک اعتیاد دارند. این رقم در عمل، معادل ۲ میلیون نفر جمعیت معتاد در کشور است که رقمی تکان‌دهنده محسوب می‌شود.

تلفات انسانی ناشی از اعتیاد

متأسفانه، روند افزایشی اعتیاد متوقف نشده و روزانه شاهد ورود حدود ۷۰ نفر به چرخه اعتیاد هستیم. این به معنای هجوم تدریجی و مستمر صدها نفر به جمع معتادان کشور در هر هفته و هزاران نفر در هر ماه است.  ابعاد فاجعه زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم روزانه به طور متوسط ۸ نفر از هموطنانمان جان خود را به دلیل مصرف مواد مخدر، به ویژه تریاک، از دست می‌دهند. این آمار غم‌انگیز، تنها بخشی از تلفات انسانی ناشی از اعتیاد را نشان می‌دهد و شامل موارد مرگ غیرمستقیم، بیماری‌های مرتبط و عوارض ناشی از مصرف نیز نمی‌شود.

مصرف سالانه تریاک در ایران و مقایسه با آمار جهانی

برای درک بهتر عمق فاجعه مصرف تریاک در ایران، مقایسه این آمارها با میانگین جهانی ضروری است. ارقام مربوط به ایران، شکاف عمیق و نگران‌کننده‌ای را با سایر کشورها نشان می‌دهد.

 ایرانی‌ها به تنهایی ۱۳ درصد از جمعیت مصرف‌کنندگان تریاک در سراسر جهان را تشکیل می‌دهند. این سهم عظیم، حاکی از انزوای ایران در این زمینه و نشان‌دهنده میزان بالای مصرف در داخل کشور است.  مصرف سالانه تریاک در ایران حدود ۴۵۰ تن برآورد شده است. این رقم به تنهایی معادل ۴۲ درصد از کل مصرف جهانی تریاک را تشکیل می‌دهد. به عبارت دیگر، تقریبا نیمی از تریاک مصرفی در کل دنیا، در ایران مصرف می‌شود.

باورهای غلط و خطرات سلامتی تریاک

متأسفانه، این تصور غلط و بسیار خطرناک در میان برخی از مردم وجود دارد که تریاک دارای فواید دارویی یا درمانی است و می‌تواند به بهبود برخی بیماری‌ها کمک کند. این باور، نه تنها ریشه علمی ندارد، بلکه منجر به تشویق و توجیه مصرف تریاک می‌شود.

برخلاف تصورات نادرست، تریاک در گروه اول سرطان‌زایی (Carcinogen Group ۱) قرار دارد. این بدان معناست که مصرف آن به صورت مستقیم و اثبات شده، منجر به بروز انواع سرطان‌ها می‌شود.

سرطان‌های مرتبط با مصرف تریاک

تحقیقات علمی نشان می‌دهند که مصرف تریاک به طور مستقیم عامل بروز سرطان‌های جدی مانند:

سرطان ریه
سرطان مثانه
سرطان حنجره
سرطان مری

سرطان حلق می‌گردد.

فراگیری مصرف تریاک در برخی مناطق کشور

 تحقیقات نشان می‌دهد که حدود ۸ تا ۱۰ درصد از ایرانیان بالای ۴۰ سال، به طور منظم تریاک مصرف می‌کنند. این آمار خود به تنهایی قابل تأمل است.

در برخی مناطق، این آمار به شکل هشداردهنده‌ای بالاتر است. به عنوان مثال: در منطقه رفسنجان، ۲۷ درصد از مردم به تریاک اعتیاد دارند. این رقم در حد یک همه‌گیری محلی است. در استان گلستان نیز، ۱۸ درصد از مردم به مصرف تریاک معتاد هستند.

بحران مواد مخدر و پیامدهای اجتماعی

آمارها نشان می‌دهند که مواد مخدر نقش پررنگی در پرونده‌های قضایی و دستگیری‌ها در ایران ایفا می‌کنند:

در طول سه دهه گذشته، ۴۴ درصد از کل دستگیری‌ها در کشور مستقیماً به جرایم مرتبط با مواد مخدر (مانند خرید، فروش، حمل و نگهداری) مربوط بوده است. این رقم به تنهایی عمق حضور مواد مخدر در چرخه جرم و جنایت را نشان می‌دهد.  علاوه بر این، ۱۹ درصد دیگر از دستگیری‌ها نیز به صورت غیرمستقیم با اعتیاد و مواد مخدر در ارتباط بوده‌اند. این شامل جرایمی مانند سرقت، نزاع، فحشا و سایر اعمالی است که اغلب با هدف تأمین هزینه اعتیاد یا در نتیجه اثرات روانی و جسمی مواد مخدر انجام می‌شوند.

نقش اعتیاد در طلاق‌ها و قتل‌ها

تأثیرات مخرب اعتیاد تنها به حوزه جرم و جنایت محدود نمی‌شود، بلکه ریشه‌های زندگی خانوادگی و اجتماعی را نیز می‌سوزاند:

 آمار رسمی نشان می‌دهد که اعتیاد، به تنهایی عامل نصف (۵۰ درصد) از طلاق‌های ثبت شده در کشور است. فروپاشی کانون خانواده، از هم پاشیدن زندگی مشترک و آسیب‌های روحی و روانی وارده بر زوجین و فرزندان، از جمله پیامدهای تلخ این وضعیت است.  اعتیاد همچنین در ۲۰ درصد از قتل‌های رخ داده در کشور نقش داشته است. این خود گواهی بر خشونت و ناامیدی ناشی از مصرف مواد مخدر است که گاه به فجایع جبران‌ناپذیر منجر می‌شود.

این آمارها به وضوح نشان می‌دهند که اعتیاد به مواد مخدر، نه تنها سلامت جسمی و روانی فرد معتاد را به نابودی می‌کشاند، بلکه بنیان خانواده، امنیت اجتماعی و حتی سلامت جامعه را نیز به شدت تهدید می‌کند.

کاهش چشمگیر سن شروع مصرف مدار مخدر

 تا سال ۱۳۸۶، میانگین سن شروع مصرف مواد مخدر در کشور بین ۲۳ تا ۲۴ سال قرار داشت. این سن نسبتاً بالا، فرصتی برای مداخله و پیشگیری فراهم می‌کرد. اما طی تنها ۶ سال پس از آن (تا سال ۱۳۹۲)، این میانگین به ۲۱ سال کاهش یافت. این کاهش ۳-۲ ساله در طی چند سال، یک زنگ خطر جدی بود. در حال حاضر، میانگین سن شروع مصرف مواد مخدر به طور تأسف‌باری به ۱۵ سال رسیده است. این بدان معناست که نوجوانان در سنین بلوغ و تحصیل، در معرض خطر اعتیاد قرار گرفته‌اند، سنینی که حساسیت بالایی در شکل‌گیری شخصیت و آینده فرد دارند. این پدیده، نسل آینده کشور را بیش از پیش در معرض آسیب قرار می‌دهد.

نرخ بالای بازگشت به اعتیاد / بیش از ۸۰ درصد بازگشت

یکی دیگر از چالش‌های بزرگ در حوزه درمان اعتیاد، نرخ بالای بازگشت معتادان به چرخه اعتیاد پس از ترک است. آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد از معتادانی که به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کرده و مراحل درمانی را طی می‌کنند، پس از گذشت مدتی، متأسفانه مجدداً به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند.

این آمار بسیار نگران‌کننده، نشان‌دهنده ناکارآمدی سیستم فعلی درمان و بازپروری اعتیاد در کشور است. دلایل متعددی از جمله عدم دسترسی کافی به خدمات حمایتی پس از درمان، نبود شغل و فرصت‌های اجتماعی برای افراد بهبود یافته، فشار روانی جامعه و فقدان برنامه‌های جامع بازتوانی، در این امر دخیل هستند.

این ارقام نشان می‌دهند که باورهای غلط، همراه با دسترسی آسان و ریشه‌های تاریخی مصرف، باعث شده تا تریاک به بخشی از زندگی روزمره در برخی مناطق تبدیل شود، غافل از اینکه سلامتی و آینده خود را با مصرف این ماده مرگبار نابود می‌کنند.

منبع خبر