امید تازه برای درمان سرطان کشنده کبد با همکاری دانشمندان ایرانی و اروپایی

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،کارسینوم هپاتوسلولار (HCC) که رایج‌ترین نوع سرطان اولیه کبد به شمار می‌رود، همچنان یکی از مهم‌ترین چالش‌های حوزه سلامت در سطح جهان است. این سرطان به‌ویژه در بیماران مبتلا به سیروز شیوع بالایی دارد و سومین علت مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در دنیا شناخته می‌شود. مقاومت سلول‌های توموری در برابر درمان، نرخ بالای بازگشت بیماری و پیش‌آگهی ضعیف، از جمله عواملی است که درمان HCC را دشوارتر کرده‌اند.

در این شرایط، پژوهشگران ایرانی و اروپایی در قالب یک پروژه مشترک بین‌المللی، دستاورد جدیدی را در مسیر درمان این بیماری به ثبت رسانده‌اند. این همکاری بین‌المللی با مشارکت دکتر مسعود وثوق، الهام ریسمانی، دکتر مصطفی حسن، دکتر مصطفی نجیمی و تیم‌هایی از پژوهشگاه رویان، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مؤسسه کارولینسکای سوئد و مرکز یوسی لووین بلژیک انجام شده است.

هدف قرار دادن مولکولی کلیدی در سلول‌های سرطانی

در این مطالعه، تمرکز بر روی Glypican-3 (GPC3) به‌عنوان یک نشانگر مولکولی اختصاصی برای سلول‌های سرطانی کبد بوده است. GPC3 یک پروتئین مهم با نقش اساسی در رشد جنین و سیگنال‌دهی سلولی است که در سلول‌های طبیعی حضور ندارد، اما در سلول‌های سرطانی کبدی (به‌ویژه در HCC) به میزان بالایی بیان می‌شود. این ویژگی، GPC3 را به هدفی بسیار مناسب برای درمان‌های اختصاصی تبدیل کرده است.

ورود ایمونوتوکسین‌ها به میدان درمان

ایمونوتوکسین‌ها (ITs) نوعی داروی زیستی ترکیبی هستند که از پیوند آنتی‌بادی‌های اختصاصی با سموم سلولی ساخته می‌شوند. این مولکول‌ها می‌توانند با شناسایی دقیق گیرنده‌های خاص روی سلول‌های سرطانی (مانند GPC3)، وارد سلول شده و با اثر سمی خود، آن را نابود کنند.

بر اساس مقاله‌ای که در مجله معتبر Expert Opinion on Therapeutic Targets منتشر شده، بررسی‌های گسترده نشان داده‌اند که ایمونوتوکسین‌های هدف‌گیرنده GPC3 می‌توانند به طور مؤثری سلول‌های سرطانی HCC را مورد هدف قرار داده و از رشد و گسترش آن‌ها جلوگیری کنند.

چالش‌ها و موانع پیش‌رو

هرچند نتایج اولیه این روش امیدبخش است، اما محققان هشدار داده‌اند که چالش‌هایی همچون:

نفوذ محدود ایمونوتوکسین‌ها به درون تومورهای جامد

نیمه‌عمر سرمی کوتاه این ترکیبات

و تولید آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده توسط سیستم ایمنی بیمار

از جمله موانعی هستند که باید برای کاربرد بالینی این درمان جدید، برطرف شوند.

هدف‌گیری سلول‌های بنیادی سرطانی، گامی برای کاهش عود بیماری

نکته قابل‌توجه در این پژوهش، بررسی توانایی ایمونوتوکسین‌ها در نابودی سلول‌های بنیادی سرطانی (CSCs) و سلول‌هایی است که پس از درمان باقی می‌مانند. این سلول‌ها عامل اصلی عود بیماری و متاستاز (گسترش سرطان) هستند و نابودی آن‌ها می‌تواند به طرز چشمگیری میزان بقای بیماران را افزایش داده و احتمال بازگشت بیماری را کاهش دهد.

در این مقاله مروری که با تحلیل دقیق مقالات بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ از پایگاه‌های علمی مانند PubMed، Web of Science و Scopus تهیه شده، پژوهشگران ایرانی و اروپایی نتیجه گرفته‌اند که ایمونوتوکسین‌های هدف‌گیرنده GPC3 می‌توانند در آینده به درمانی مؤثر، ایمن و هدفمند برای HCC تبدیل شوند.

اگر چالش‌های فنی و ایمنی این درمان حل شود، می‌توان امیدوار بود که یکی از مرگبارترین سرطان‌های انسانی، به روشی کنترل‌پذیر و درمان‌پذیر تبدیل گردد.

منبع خبر

بیا تو صدا