آنچه را که کودک می کشد، درست مانند پنجره ای باز است که به دنیای درونی او نور می افکند. هر نقاشی تفسیر خاص خود را دارد که شخصیت و رفتار کودک را توصیف می کند. نقاشی ها یا خط های خطی یا دست نوشته های کودکان فرصتی عالی برای والدین و مربیان است تا کودک خود را درک کنند و به فکر بهبود روابط با کودک خود باشند. در ادامه مطلب به تحلیل دنیای کودکان با نقاشی می پردازیم:
چگونگی تحلیل دنیای کودکان با نقاشی؟
نقاشی کودکان دقیقا تجربه کودک را تفسیر می کند. نقاشی توصیف واضحی از آنچه کودک، در جبهه عاطفی و اجتماعی پشت سر می گذارد، را نشان می دهد. کودکان دقیقاً می توانند چند مورد، مانند موارد زیر را در نقاشی های خود نشان دهند. مانند:
- تعامل اجتماعی در مدرسه / کلاس وی
- طغیان های احساسی
- دلایل پنهانی رفتارهای آن ها مانند: خشم، ناامیدی، گریه و غیره
- وضعیت ارتباط آن ها با والدین و خواهر و برادرها
- عادات غذا خوردن، خوابیدن یا توالت
- ویژگی های شخصی مانند هوش، اعتماد به نفس و استعدادها و غیره
- نمایش های آکادمیک
- مناطق مورد علاقه
و پس از دانستن این موضوع، ما به عنوان والدین یا مربیان می توانیم کودک خود را بهتر درک کنیم و سعی کنیم راه حل هایی برای مشکلات پیش روی کودکمان پیدا کنیم.
نقاشی زبان دوم کودکان است!
نقاشی ها به عنوان زبان دوم کودکان شناخته می شوند، زیرا هنگامی که کودک نقاشی می کشد، یک سفر هیجان انگیز را شروع می کند. او شخصیت ذاتی و وقایع مهم زندگی اش را از طریق نقاشی های خود در آن زمان بیان می کند. به عنوان مثال:
- نقاشی ها مشخصات شخصی گسترده ای را نشان می دهند. مثلا نقاشی ابزاری قابل پیش بینی برای درک استعدادها، مبارزات عاطفی، احساسات و دشواری های کودک است.
- وقتی نقاشی ها و خطاطی های کودک را برای مدت طولانی مشاهده می کنیم، در واقع می توانیم مراحل رشد وی (جسمی و روحی) را قضاوت کنیم.
- با توجه به چند نکته مانند: شکل های نزدیک تر، انتخاب نوع لباس، روابط بین شکل های نقاشی و غیره می توانید عملکرد اجتماعی او را شناسایی کنید.
- همچنین ترس از غریبه ها، تجربیات بد در اوایل کودکی یا برخی تصادفات را می توان به وضوح در تصاویر ترسیم شده توسط کودکان مشاهده کرد.
- در نقاشی او برخی علائم وجود دارد که نشان دهنده دشواری در برخورد با واقعیت های ناخواسته زندگی کودک است.
مزایای تحلیل دنیای کودکان چیست؟
سعی کنید دنیایی که کودک از طریق نقاشی های خود منتقل می کند را درک کنیم و با او همراه شویم، تا اگر او مسئله ای دارد، با فکر و راه حل درست مسئله را حل کنیم. این باعث می شود تا کودکمان کمتر آشفته باشد و در اکثر موارد در تصمیم گیری ها کمتر دچار خطا می شود.
جنبه های بررسی نقاشی کودکان
تحلیل دقیق نقاشی ها یک فرایند پیچیده است و نیاز به درک عمیق جنبه های مختلف روان کودک دارد. این جنبه ها عبارت اند از:
- اولین قدم؛ کشف جنبه های فیزیکی نقاشی شامل: فشار مداد یا رنگ بر روی کاغذ، جهت حرکات، محل، نوع و اندازه نقاشی های تولید شده است.
- دومین قدم؛ مقایسه رشد و نمو نقاشی های کودک با گروه همسالانش است. این تحلیل جامع به طور کلی وضعیت عاطفی و اجتماعی کودک، سطح اطمینان، استعداد ها، نا امنی ها، ترس ها و الگو های رفتاری کودک را توصیف می کند.
- سومین قدم؛ بررسی شاخص های دیگر شامل سبک خطوط (مستقیم، شکسته، مایل، مارپیچ) و نحوه تلاقی آن ها با یکدیگر باشد.
تحلیل دنیای کودکان
تعداد کمی از نحوه نقاشی کودکان ممکن است باعث نگرانی بی مورد شوند و گاهی اوقات تصور اشتباهی از کودک برای والدین ایجاد کند. همان طور که همه ما می دانیم درک و تجزیه و تحلیل دنیای کودکان با نقاشی او، به یک شاخص یا عامل متکی نیست. ما باید چندین شرط را به خاطر بسپاریم.
تحلیل دنیای کودکان با نقاشی بر اساس 4 بخش مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه به توضیح هر کدام به طور خلاصه می پردازیم:
1. تحلیل و بررسی دنیای کودکان بر اساس دلایل انتخاب رنگ
نقاشی های کودکان هرگز وابسته به فرهنگ نیست. یک کودک ممکن است استفاده از رنگ سیاه را انتخاب کند زیرا “قوی ترین رنگ” است و همچنین تمام رنگ های دیگر را در زیر “پاک” می کند. معانی رنگ ها متنوع و متعدد است. بر همین اساس استفاده بیش از حد از یک رنگ خاص می تواند بعضی اوقات ویژگی های احساسی منفی را نشان دهد.
علت انتخاب رنگ سیاه
آیا کودک در صورت استفاده از رنگ سیاه افسرده است؟ خیر؛ زیرا انتخاب رنگ نقاشی کودک به 4 شرط بستگی دارد:
- بسیاری از کودکان از رنگ سیاه استفاده می کنند، زیرا در همه جا به راحتی در دسترس است.
- آن ها با مداد رنگی های دیگر آشنایی ندارند. ( آن ها تنها یک مداد رنگی دارند و آن هم رنگ سیاه است)
- آن ها دوست دارند از رنگ سیاه استفاده کنند، زیرا در مقابل زمینه سفید کاغذ تضاد شدیدی ایجاد می کند.
- گاهی اوقات هم، كودك شاهد شرایط زندگی وحشتناکی بوده است كه آن را از طریق انتخاب رنگ در نقاشی های خود به تصویر می كشد.
دلایل استفاده از رنگ خاص
دلایل زیادی برای استفاده مکرر از رنگ ها در کودکان کوچکتر وجود دارد. توصیه می شود موارد زیر را بررسی کنید:
- آیا این تنها مداد رنگی است که برای کودک باقی مانده است؟
- آیا کودک شما با هر چیزی که در دسترس است نقاشی می کند؟
- بررسی کنید بدانید آیا کودک در خانه، مدرسه، خانه پدربزرگ و مادر بزرگ رنگ خاصی را انتخاب می کند؟ (در برخی مواقع، مکان بر انتخاب رنگ برای کودکان موثر است).
- بررسی کنید بدانید آیا با شناخت رنگ های دیگر، این پدیده تکرار شونده است؟ یا خیر؟!
راه حلی برای تشخیص رنگ مورد علاقه کودک
- اگر کودک به مدت طولانی به استفاده از یک رنگ ادامه داد، سعی کنید رنگ های مختلفی به او ارائه دهید.
- اکنون می توانید واکنش را مشاهده کنید.
- آیا او رنگ های جدید را کاملاً نادیده می گیرد؟ یا از آن ها استفاده می کند؟
- همچنین به مدت زمان استفاده از یک رنگ توجه کنید.
- اگر دوباره، پس از استفاده از رنگ های جدید او دوباره به رنگ مورد استفاده قبل خود بازمی گردد. این رنگ مورد علاقه اوست.
2. تحلیل و بررسی دنیای کودکان بر اساس رنگ ها
برای تحلیل دنیای کودکان به غیر از کیفیت و سبک کلی نقاشی های ساخته شده توسط او، این که چه رنگی را انتخاب می کند را باید بررسی کنیم. وقتی کودکی رنگ خاصی را دوست دارد، می توانیم معنای خاصی را به روش زیر استخراج کنیم. در ادامه به تحلیل چهار رنگ اصلی می پردازیم:
قرمز
رنگ قرمز با وجود سن کم آن ها در نقاشی ها حضور پر رنگی دارد. این یکی از محبوب ترین رنگ ها در بین دختران و پسران است.
- رنگ قرمز انرژی و اشتیاق را نشان می دهد.
- کودکانی که بیشتر از این رنگ استفاده می کنند، معمولاً می خواهند مرکز جذب شوند.
- آن ها به طور کلی ماهیتی تهاجمی دارند.
- این کودکان چالش ها را دوست دارند و دوست دارند، برنده شوند.
آبی
این رنگ بیانگر رفتار آرام و متین است.
- کودکانی که بیشتر از رنگ آبی استفاده می کنند روابط اجتماعی هماهنگی دارند.
- ارتباط آن ها عموماً مسالمت آمیز و آرام است.
- آن ها از اطرافیان، انتظار پاسخ منطقی را دارند.
- به نظر می رسد که آن ها دنیای درونی غنی دارند و برای آن ها مهم است که نظرات و خواسته های خود را بیان کنند.
سبز
این رنگ مورد علاقه، علاقه مندان به طبیعت است و کسانی که فضای باز و حیوانات را دوست دارند.
- این کودکان سریع یاد می گیرند و دیدگاه تازه ای برای موقعیت های مختلف دارند.
- آن ها همچنین به آزادی و مکان نیاز دارند.
نکته: اما در عین حال، استفاده بیش از حد از این رنگ ممکن است نشان دهنده جبران نیاز کودک برای یادگیری و شروع دوباره شکوفا شدن باشد.
زرد
دقیقاً مانند قرمز، زرد نیز در علائم احتیاط و خطر ظاهر می شود. رنگ زرد هم برای افراد، هم برای اشیاء با زردی، نامردی و پیری همراه است.
- هنگامی که کودک از رنگ زرد در نقاشی های خود استفاده می کند، این نماد حساس بودن است.
- آن ها به خوبی از محیط پیرامونی خود آگاهی دارند و تحت تأثیر عمیق آن ها قرار دارند.
- آن ها مانند کودکانی که از رنگ قرمز استفاده می کنند. باهوش، صبور، شاد و شیطنتی هستند.
- علاوه بر این، آن ها پایدار و با دنیای درونی و خانواده های خود ارتباط خوبی دارند و نیازی به روابط خارج از حلقه بسته خود ندارند.
- آن ها اقدامات احتیاطی را درست و همراه با توانایی تمرکز بالا انجام می دهند.
نکته: اما، درعین حال استفاده بیش از حد از رنگ زرد باعث حساسیت بیش از حد می شود که تنظیم اوضاع برای کودک در خارج از دایره بسته خود را دشوار می کند. همچنین این رنگ نشان دهنده ساده لوحی، بی گناهی و همدلی با دیگران است.
3. تحلیل و بررسی دنیای کودکان بر اساس سبک نقاشی های او
1- بررسی خط خطی های کودک
اختلاف فشار وارد شده، شدت خط خطی، خط خطی مارپیچی یا مستقیم، پر كردن كل فضا یا فقط بخشی از صفحه و اشكال مختلف خط خطی، همه این ها نشانگر تفاوت در خلق و خو و شخصیت هر كودك است.
نکته: خط خطی تا حد زیادی نشانه روشنی برای عبور از دنیای درونی او و قضاوت درباره رفتار کودک است.
2- بررسی پریشانی کودک
آیا ترسیم میله های روی پنجره و پرندگان در حال پرواز (در آسمان) نشان دهنده پریشانی است؟ متخصصان باید هنگام تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری بر اساس یک شاخص یا پدیده، بسیار مراقب باشند. شناسایی شاخص های دارای پریشانی مسئله ای بسیار پیچیده و دارای عواقب سنگین است.
در مطالعات نشان داده شده است كه تنها تعداد معدودی از كودكان دارای معلولیت ذهنی و تحت درمان، میله های خود را روی پنجره ها و یا پرندگان در حال پرواز را ترسیم می كنند.
4. تحلیل و بررسی دنیای کودکان بر اساس موضوع نقاشی ها
این که بگویم تنها با یک نقاشی می توانیم دنیای کودک خود را تحلیل کنیم درست نیست. برای نتیجه گیری بهتر است چند ماه و این که چند الگوی نقاشی او را در نظر بگیرید. نباید با یک نقاشی، دنیای او را تحلیل کنید.
1- نقاشی هیولا
- کودکان تنها احساسات درونی خود را از طریق نقاشی خود نشان نمی دهند، بلکه آنچه را از دنیای پیرامون تجربه می کنند، نشان می دهند.
- به عنوان مثال، كودكی كه پس از تماشای یك برنامه تلویزیونی هیولایی را ترسیم می كند، همیشه به معنای وضعیت روانی، ترس یا پریشانی منفی او نیست.
- او آنچه را دیده، ترسیم کرده است.
- شاید آن هیولا از نظر ظاهری پدیده ای جدید بوده و به همین دلیل برایش جالب بوده است.
2- نقاشی های درخت
حتی وقتی به یک بزرگسال می گویید درختی بکشد، بسیاری از رفتارهای او از طریق ترسیم درخت تجزیه و تحلیل می شود. می توانید نقاشی او را بر این اساس تحلیل کنید.
- ریشه ها بیانگر گذشته و رابطه فرد با اعضای خانواده است.
- تنه نماد شخصیت و توانایی فرد در مقاومت در برابر مشکلات زندگی است.
- و بخش بالا فعالیت های مختلف زندگی او را نشان می دهد.
همچنین هنگام تجزیه و تحلیل نقاشی درخت، اندازه قسمت های مختلف آن را نیز بررسی کنید. به عنوان مثال:
- شاخه های باز و نحوه گسترش آن ها گشودگی و تنوع در زندگی را نشان می دهد.
- اما هنگامی که این شاخه با مرزی تعیین شده، بسته شده باشد، نشان می دهد که زندگی او به یک سطح خاص محدود می شود.
- به همین ترتیب، بیشتر متخصصان شخصیت کودکان را از طریق نقاشی درخت تجزیه و تحلیل می کنند.
3- نقاشی خانه
تصاویر خانه یکی از موضوعات رایج در نقاشی های کودک است. ترسیم خانه می تواند در مرکز یا گوشه صفحه نقاشی باشد. اگر به خوبی دقت کنید، قسمت های مختلف خانه نشان دهنده میزان دلبستگی به مکان و اعضای آن و میزان اعتماد به نفس است که توسط کودک به تصویر کشیده می شود.
همه ما از نقاشی کلاسیک خانه با یک مربع و یک مثلث در بالای آن با خورشید در گوشه آسمان و برخی پرندگان آگاه هستیم. بعضی اوقات رودخانه یا درختان نیز در نقاشی ها نشان داده می شوند. کودک ممکن است از نقاشی خانه برای نشان دادن جابه جایی مکان استفاده کند یا ممکن است در نقاشی های خود مشکلات خانوادگی را نشان دهد.
4- نقاشی درب
در نقاشی کودک معانی زیادی دارد، اما به طور عمده ورودی را نشان می دهد. به خانه و همچنین به دنیای درونی او. این نشان دهنده گشودگی و دسترسی عاطفی او به گفتگو با دیگران است:
- درب در این لحظه چقدر باز است؟ این نشان می دهد، کودک چقدر از نظر احساسی در دسترس است.
- او در مواجهه با مشکل قرار است از چه مکانیزم دفاعی برای جلوگیری استفاده کند؟
- بهترین راه برقراری گفتگوی عاطفی با وی چیست؟ غالباً، انجام مشاوره های خانوادگی می تواند راه برقراری ارتباط را تغییر دهند.
بیشتر بدانید: 7 تاثیر نقاشی بر مغز و بهبود توانایی های آن
چرا برخی کودکان علاقه ای به نقاشی کشیدن ندارند؟
اگر کودک دوست ندارد نقاشی بکشد، آیا مشکل حرکتی دارد؟ (این احتمال می تواند تا حدودی درست باشد) – در این جا درباره 4 علت کودک برای عدم تمایلش به نقاشی را بیان کرده ایم:
- درست است که مهارت های خوب حرکتی پیش شرط نقاشی است، اما همه کودکانی که دوست ندارند نقاشی بکشند، مشکل حرکتی ندارند. چه بسا، بسیاری از کودکان فعالیت های حرکتی مانند: دویدن، پریدن، بیرون بازی و غیره را ترجیح می دهند تا اینکه نقاشی را ترجیح دهند.
- می تواند یک تجربه مداخله در گذشته باشد که منجر به یک روند ممانعت از طراحی شود. به عنوان مثال: اگر کودکی در مرحله خط خطی است و یک بزرگسال مداخله کرده است و سعی کرده است که کودک را به مرحله پیشرفته ترسیم برساند، این می تواند باعث آسیب دیدگی و عدم تمایل به نقاشی در ذهن کودک شود و کودک به طور کامل نقاشی را کنار بگذارد.
- طرد شدن می تواند بر خلاقیت کودک و سطح اعتماد به نفس او تأثیر بگذارد. او ممکن است علاقه خود را به فعالیت نقاشی از دست بدهد یا تصاویر ناشیانه ای را با فشاری ضعیف ترسیم کند.
- برخی افراد مایل هستند تا با روش های خودشان، با رنگ ها بازی کند و هیچ گاه نگران کثیفی نیستند، اما مداخله بزرگ ترها برای تمیز بودن باعث می شود تا از نقاشی دست بکشند و از نقاشی دوری کنند.
سخن آخر
برای تحلیل دنیای کودکان با نقاشی باید چندین طرح را در یک دوره حداقل شش ماهه و آن هم در زمینه های مختلف تجزیه و تحلیل کنیم. از این طریق می توان روند رفتاری طولانی مدت آن ها را تشخیص داد.
برای رسیدن به نتیجه گیری های خاص، باید درک کنیم که شاخص های مختلف باید ارجاع داده شوند و کودکان از شکل ثابت این شاخص ها پیروی کنند، زیرا هرگز فقط یک شاخص برای تحلیل دنیای کودکان با نقاشی کافی نیست.
به این ترتیب ما دیدیم که چگونه زندگی کودک و حوادث مربوط به آن ها بر نقاشی های او تأثیر می گذارد و چگونه متخصصان یا مراقبان می توانند به طریقی مثبت به کودک کمک کنند. امیدوارم از خواندن این مطلب لذت برده باشید.
منبع: kinderpillar.com
