تاثیر کنترل و مهار تورم – علل رشد تورم و راه های کنترل آن

تورم کلمه ای است که اکثر مردم آن را شنیده اند اما کمتر کسی واقعاً آن را درک می کند که متوجه ارتباط تورم با قیمت کالاها و خدمات باشد. اما واقعا چرا تورم رخ می دهد؟ از کجا به وجود می آید؟ چگونه می توانیم تورم را کنترل کنیم؟ تاثیر کنترل تورم بر نسل حاضر و نسل بعد چیست؟

تورم چیست؟

به عبارت ساده، وقتی نرخ کالاها و خدمات با گذشت زمان افزایش می یابد تورم رخ می دهد. همچنین می توان به عنوان کاهش ارزش دلار فکر کرد، زیرا مصرف کنندگان اکنون می توانند با همان حقوقی که دارند، کمتر از آنچه که قبلاً می توانستند، خرید می کنند.

علت رشد تورم چه چیزی می تواند باشد؟

دلیل اول کاهش ارزش پول ناشی از افزایش تقاضای کل و کاهش عرضه کل: این حالت خود نیز دلیل عواملی از جمله: افزایش هزینه های عمومی، افزایش مصرف، افزایش پرداخت های انتقالی، افزایش تقاضای کل ناشی از بخش پولی و سیاست های پول دولت می باشد.

دلیل دوم رشد نامتعادل بخش های اقتصادی کشور می باشد به طوری که توسعه سریع یک بخش و تحولات ناشی از آن باعث ایجاد ناهماهنگی بین بخش های مختلف اقتصادی و عدم تعادل در آن می‌شود.

و دلایل دیگری مانند: نارسایی در سیستم حمل و نقل کشور، وابستگی بخش تولید به درآمدهای نفتی، مشکلات ارزی، بودجه کم دولت و… باعث افزایش قیمت ها شده که نتیجه آن منجر به افزایش تورم می شود.

دولت چه راه هایی را برای کنترل تورم انجام داده است؟

سیاست پولی انقباضی

یکی از روش های رایج کنترل تورم، سیاست پولی انقباضی است. هدف از سیاست انقباضی کاهش عرضه پول در یک اقتصاد با کاهش قیمت اوراق و افزایش نرخ بهره است.

این به کاهش هزینه ها کمک می کند زیرا وقتی پول کمتری برای بیرون رفتن دارید، شما مجبورید که پول کمتری خرج کنید.

همچنین این بدان معناست که اعتبار کمتری وجود دارد که می تواند هزینه ها را کاهش دهد. کاهش هزینه ها در طول تورم از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا به رشد اقتصادی و به نوبه خود به نرخ تورم کمک می کند.

افزایش تزریق سکه های طلای جدید در بازار ارز و سکه

با توجه به اثرات نامطلوب گردش ‌های مکرر چک‌ پول‌ ها در نقدینگی موجود و به دلیل جمع‌آوری بخشی از نقدینگی ‌های مردمی، دولت می‌ تواند سکه‌ های طلای جدید به بازار سکه عرضه کند تا باعث کاهش حجم نقدینگی و تعادل در قیمت سکه در حد قیمت مطلوب جهانی شود.

تکمیل طرح‌ های نیمه ‌تمام عمرانی

اگر دولت بتواند طرح های نیمه تمام عمرانی را به پایان برساند و از ظرفیت کامل واحد های صنعتی بزرگ استفاده کند، با افزایش تولیدی که ایجاد می شود می تواند در جهت کاهش تورم گام بزرگی بردارد.

این اقدام می تواند با جمع ‌آوری نقدینگی‌ های عمومی و مشارکت مردمی از طریق اوراق مشارکت صورت پذیرد. در این خصوص دولت باید بودجه ‌های اختصاصی این طرح ‌ها را کاهش دهد.

بهترین راه از نظر دولت: عملیات بازار باز

در مواقع افزایش یا کاهش تقاضای ذخایر بانک‌ها که احتمال انحراف نرخ سود بازار بین بانکی (قیمت ذخایر) از میزان هدف‌ گذاری وجود دارد، بانک مرکزی از طریق خرید یا فروش اوراق بهادار و عرضه یا جمع‌آوری ذخایر، نرخ سود بازار را نزدیک به نرخ سیاستی هدف‌ گذاری شده هدایت می‌کند.

تورم چه تاثیراتی می تواند بگذارد؟

تاثیر عدم کنترل تورم بر بیکاری و اشتغال

چنانچه سیاست‌‌ دولت غیر منتظره و ناگهانی و پیش ‌‌بینی نشده باشد، روی تولید، اشتغال و بیکاری (البته صرفا در یک دوره) اثر گذاشته و مانند آن است که در یک دوره منحنی نزولی باشد.

با این حال چنانچه دولت مکررا از سیاست‌‌‌‌های غیر منتظره و پیش‌‌‌‌بینی نشده، جهت اثر گذاشتن بر تولید، اشتغال و بیکاری استفاده نماید، سبب ایجاد بی ‌‌‌‌اعتمادی در میان عاملان اقتصادی شده و با تغییرات شدید و پر نوسان در تورم انتظاری در دوره‌‌ های بعد منجر به خنثی شدن اثر سیاست‌‌ پولی و مالی در کوتاه‌‌‌‌ مدت می‌‌‌‌شود که این عمل باعث ایجاد نوسانات شدید در اقتصاد خواهد گشت و این خود آثار مخربی در اقتصاد بر جای خواهد گذاشت.

تاثیر تورم بر ازدواج جوانان

در حال حاضر با توجه به افزایش نجومی قیمت ها و کم شدن توانایی اقتصادی مردم، یقینا بیشتر اقشار جامعه، با مشکلات زیادی برای تامین نیازهای اولیه زندگی خودشان دست و پنجه نرم می کنند. 

از موارد مهم در حیطه ی ازدواج، مشکلات اقتصادی می باشد. در صورتی که احتیاجات مالی جوانان برطرف شود اشتیاقشان برای تشکیل خانواده چند برابر خواهد بود.

هرگز نمی توان به اقتصاد توجهی نداشت. در برنامه ریزی های طولانی مدت یا کوتاه مدت امر اقتصاد و کارکرد آن بسیار تاثیرگذار است.

در کنار بررسی دلایل ساختار شناسانه و روانشناختی، توجه به نیاز های مالی و مادی موضوعی اجتناب ناپذیر می باشد. 

تاثیر تورم بر کاهش قدرت خرید

تورم کاهش قدرت خرید ارز به دلیل افزایش قیمت در کل اقتصاد است. مثلا شما اگر در حال حاضر به کافی شاپ بروید و قیمت یک فنجان قهوه را در مقایسه با قیمت یک سال پیش بسنجید کاملا تعجب می کنید.

چنین تغییری قیمت قابل تصور می تواند ناشی از افزایش محبوبیت قهوه، یا ادغام قیمت توسط بزرگ ترین تولید کنندگان قهوه به دلیل: خشکسالی، جاری شدن سیل یا درگیری در یک منطقه مهم رشد قهوه باشد.

در این مواقع، قیمت محصولات قهوه بالا می رود اما بقیه اقتصاد تا حد زیادی تحت تأثیر قرار نمی گیرند.

این مثال به عنوان تورم واجد شرایط نیست زیرا تنها بیشترین مصرف کنندگان کافئین باعث کاهش ارزش قابل توجهی در قدرت خرید کلی خود می شوند.

تاثیر تورم بر بازار سهام

در شرایط تورمی به طور متوسط، سود اسمی شرکت ها به دلیل کاهش ارزش پول، افزایش پیدا می‌کند.

در واقع سودآوری افزایش نیافته، بلکه سود اسمی تحت تاثیر تورم افزایش یافته است. این افزایش به دلیل جبران کاهش سود حقیقی است.

بنابراین، با افزایش این نرخ، سود تقسیمی شرکت‌ ها و به تبع آن قیمت سهام افزایش خواهد داشت.

از سوی دیگر، با افزایش تورم در کوتاه مدت سرمایه‌ گذاران با توجه به ریسک بالای نگهداری پول و کاهش ارزش آن، تمایل کمتری به نگهداری آن داشته و به دنبال کاهش حجم نقدینگی در سبد دارایی خود هستند.