بیماری سو تغذیه چیست؟ علائم ، علل و نکات پیشگیری‎!

از هر پنج مرگ یک مورد مربوط به رژیم غذایی و تغذیه نامناسب است. این آمار، واقعیت نگران کننده ای را نشان می دهد. رژیم های غذایی ما آن گونه که باید نیستند. آن ها فاقد مواد مغذی مناسب هستند و این می تواند یک مشکل باشد. در این مقاله چند مورد از رایج ترین بیماری های سو تغذیه به همراه علائم آن ها و آنچه که برای جلوگیری و درمان آن ها می توانید انجام دهید آورده شده است.

سوء تغذیه چیست؟

بدن شما برای عملکرد مناسب و پیشگیری از بیماری ها به چندین ویتامین و مواد معدنی نیاز دارد. به این ویتامین ها و مواد معدنی ریز مغذی گفته می شود. سوء تغذیه زمانی اتفاق می افتد که بدن شما ماده مغذی خاصی را به میزان مورد نیاز دریافت نکرده یا نتواند جذب کند که اگر طولانی شود، می تواند خطراتی را به همراه داشته باشد.

ریز مغذی ها توسط بدن شما تولید نمی شوند. شما باید آن ها را از طریق رژیم غذایی بدست آورید. برخی از رایج ترین کمبود ها، کمبود ویتامین A، ید، فولات و آهن است که می تواند عواقب بسیار بدی داشته باشد.

عواقب این کمبود ها شامل اختلال در شناخت، بیماری عروق کرونر، بیماری چشم، عفونت، سرطان، دیابت، التهاب، چاقی و سایر موارد است.

از این رو، باید به درستی از این کمبودها جلوگیری شود. یکی از راه های انجام این کار این است که علائم را شناسایی کنید. این علائم ممکن است شامل خستگی، رنگ پریدگی پوست، خواب آلودگی، مشکلات تنفسی، تپش قلب، عدم تمرکز، گزگز یا بی حسی مفاصل و ریزش مو باشد.

رایج ترین بیماری های سو تغذیه کدامند؟

1. کمبود آهن (باعث کم خونی)

اگر علائم زیر را دارید، دچار فقر آهن یا کمبود آهن هستید:

• رنگ پریدگی پوست
• خستگی مفرط
• ناخن های شکننده
• درد قفسه سینه و تنگی نفس (همراه با ضربان سریع قلب)
• سرد بودن دست و پا
• التهاب زبان
• هوس غیر معمول مواد غیرمغذی مانند یخ یا خاک
• سردرد و سرگیجه

وقتی بدن شما آهن کافی برای تولید هموگلوبین ندارد، می توانید دچار کم خونی فقر آهن شوید. هموگلوبین به انتقال اکسیژن به بدن کمک می کند. از دست دادن خون یکی از دلایل عمده کمبود آهن است. زنان در معرض خطر کم خونی بیشتری قرار دارند زیرا در دوران قاعدگی خون از دست می دهند.

اگر به بیماری سلیاک مبتلا شوید، بدن دچار کمبود آهن می شود. زیرا بیماری سلیاک بر توانایی روده شما در جذب عناصر غذایی از جمله آهن تأثیر می گذارد. گیاهخواران، زنان در دوران قاعدگی و بارداری و افرادی که بیشتر خون اهدا می کنند بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند.

روش درمان:

بهترین روش های درمانی شامل مصرف مکمل های آهن و استفاده از رژیم غذایی غنی از آهن است. روش های دیگر شامل تزریق گلبول های قرمز آهن یا وریدی است که در موارد شدید کم خونی آهن استفاده می شود.

غنی ترین منابع آهن شامل، گوشت بدون چربی و غذاهای دریایی است. آهن Heme نوعی آهن است که در گوشت، مرغ و غذاهای دریایی یافت می شود و به راحتی در بدن جذب می شود. منابع دیگر آهن هم شامل آجیل، لوبیا و سبزیجات (به ویژه اسفناج) است.

2. کمبود ید (باعث گواتر و کم کاری تیروئید می شود)

اگر علائم زیر را داشته باشید ممکن است کمبود ید داشته باشید:

• گواتر، مشخصه بزرگ شدن غده تیروئید
• خستگی
• یبوست
• پف کردن صورت
• ضعف عضلانی
• خشکی پوست
• درد و حساسیت عضلانی
• کم پشتی مو
• افسردگی
• اختلال در حافظه
• افزایش وزن
• افزایش حساسیت به سرما
• قاعدگی نامنظم
• افزایش سطح کلسترول خون

کمبود ید زمانی اتفاق می افتد که از طریق رژیم غذایی ید کافی مصرف نکنید. زنان بیشتر از مردان به کم کاری تیروئید مبتلا می شوند. از دیگر افرادی که بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند می توان به افرادی که قبلاً مشکل تیروئید داشته اند، کسانی که برای رفع مشکل تیروئید خود عمل جراحی کرده اند، و افرادی که در خانواده خود سابقه بیماری تیروئید دارند، اشاره کرد و به طور کلی زنان باردار و زنان به کمبود ید دچار می شوند.

روش درمان:

بهترین راه برای جلوگیری از کمبود ید، مصرف غذاهای غنی از این ماده مغذی است. نمک و نان سرشار از ید هستند. با مشورت با پزشک خود نیز می توانید از مکمل های ید استفاده کنید.

جلبک دریایی غنی ترین منبع ید است. فقط 1 گرم جلبک دریایی حاوی 16 تا 1984 میکروگرم ید است که 11٪ تا 1,989٪ نیاز روزانه به این ماده را تأمین می کند. ماهی پخته شده حاوی 99 میکروگرم ید است که 66٪ نیاز روزانه را تأمین می کند. یک فنجان ماست ساده کم چرب حاوی 75 میکروگرم ید است که 50٪ نیاز روزانه این ماده مغذی را تأمین می کند.

3. کمبود ویتامین A (باعث کوری در شب می شود)

اگر علائم زیر را مشاهده می کنید، ممکن است به کمبود ویتامین A دچار باشید:

• خشکی پوست و پوسته پوسته شدن آن
• خشکی چشم
• قرنیه مبهم
• التهاب چشم
• شب کوری

بیماری هایی مانند سلیاک، اسهال مزمن، فیبروز سیستیک و سیروز می تواند در جذب ویتامین A در بدن اختلال ایجاد کند. نوزادان، کودکان و زنان باردار و شیرده بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین A قرار دارند. افراد مبتلا به فیبروز کیستیک نیز در معرض خطر بیشتری هستند. ویتامین A خوراکی می تواند یک روش امیدوار کننده برای درمان کمبود این ماده باشد.

روش درمان:

با استفاده از رژیم غذایی غنی از ویتامین A از کمبود این ویتامین جلوگیری کنید. سیب زمینی شیرین غنی ترین منبع طبیعی ویتامین A است. یک سیب زمینی شیرین پخته شده حاوی 28.058 ویتامین A است که 561٪ از نیاز روزانه را برآورده می کند. نصف فنجان اسفناج آب پز شامل 11458 از ویتامین A است که 229٪ از نیاز روزانه را تأمین می کند.

4. کمبود ویتامین B-Complex

کمپلکس B ترکیبی از ویتامین های گروه B است. کمبود هر یک از این ها می تواند مشکلاتی ایجاد کند. کمبود ویتامین B1 یا تیامین باعث بروز بیماری زردی می شود. بری بری، یکی از علل کمبود تیامین است و اگر شدید شود می تواند باعث نارسایی احتقانی قلب شود.

کمبود ویتامین B3 یا نیاسین باعث پلاگر می شود. این بیماری با اسهال، زوال عقل و درماتیت حساس به آفتاب مشخص می شود. در صورت عدم درمان، پلاگر می تواند منجر به مرگ شود.

کمبود ویتامین B7 یا بیوتین باعث نازک شدن مو و بثورات اطراف چشم، بینی و دهان می شود. همچنین ممکن است باعث عفونت های پوستی و در موارد نادر تشنج شود.

کمبود ویتامین B12 (کوبالامین نیز نامیده می شود) می تواند باعث خستگی، کاهش اشتها، کاهش وزن، یبوست و مشکلات عصبی شود. علائم دیگر می تواند شامل افسردگی و گیجی باشد.

فولات یکی دیگر از ویتامین های کمپلکس B است که کمبود آن می تواند عوارض جدی ایجاد کند. علائم آن شامل ضعف، مشکل در تمرکز و تنگی نفس است. همچنین می تواند منجر به مشکلات دستگاه گوارش شود. افراد مبتلا به اختلال در مصرف الکل و زنان باردار (یا در سنین باروری) در معرض کمبود فولات هستند.

غذاهای غنی از ویتامین های گروه B شامل غلات غنی شده، گوشت گاو بدون چربی، تن ماهی، تخم مرغ و اسفناج آب پز می باشد.

5. کمبود ویتامین C (باعث بروز بیماری سو تغذیه اسکوربوت می شود)

در صورت مشاهده علائم زیر ممکن است کمبود ویتامین C داشته باشید:

• افسردگی
• خستگی
• راش
• دیر خوب شدن زخم
• التهاب لثه
• کاهش وزن
• تحریک پذیری
• اسکوربوت (با خونریزی لثه و باز شدن زخم های بهبود یافته قبلی)

علت اصلی اسکوربوت، مصرف ناکافی ویتامین C است. افرادی که به الکل و سیگار اعتیاد دارند، رژیم های غذایی ضعیف و بیماری روانی شدیدی دارند و بیشتر در معرض خطر آن هستند. حتی افراد تحت دیالیز نیز در معرض خطر هستند زیرا ویتامین C در روند درمان از بین می رود.

روش درمان:

غذاهای غنی از ویتامین C را در رژیم غذایی خود قرار دهید. یک چهارم فنجان آب پرتقال حاوی 93 میلی گرم ویتامین C است که 155٪ از نیاز روزانه را تأمین می کند. یک پرتقال متوسط ​​حاوی حدود 70 میلی گرم ویتامین است که 117٪ نیاز روزانه را برآورده می کند. منابع دیگر ویتامین C شامل کلم بروکلی، سیب زمینی و گل کلم است.

6. کمبود ویتامین D (باعث بیماری سو تغذیه راشیتیسم و ​​استئومالاسی می شود)

در صورت مشاهده علائم زیر ممکن است کمبود ویتامین D داشته باشید:

• درد استخوان
• ضعف عمومی
• میالژی (درد در گروهی از عضلات)

گیاهخواران نیز ممکن است در معرض خطر باشند زیرا بیشتر منابع غذایی طبیعی که حاوی ویتامین D است، شامل ماهی، لبنیات و مرغ است.

روش درمان:

درمان کمبود ویتامین D ممکن است شامل استفاده از مکمل خوراکی 50000 IU ویتامین D₂  در هفته به مدت هشت هفته باشد. افزودن غذاهای مناسب به رژیم غذایی (جدا از قرار گرفتن منظم در معرض آفتاب صبحگاهی) بهترین راه پیشگیری از کمبود ویتامین D است.

ماهی سالمون پخته شده حاوی 447 ویتامین D است که 112٪ نیاز روزانه را تأمین می کند. کنسرو تن ماهی حاوی 154 ویتامین است و 39٪ نیاز روزانه را تأمین می کند. سایر منابع این ویتامین شامل شیر، ماست، تخم مرغ و جگر گوشت گاو است.

7. کمبود کلسیم (باعث بیماری سو تغذیه هیپوکلسمی می شود)

اگر علائم زیر را دارید، دچار کمبود کلسیم هستید:

• گیجی
• خستگی
• اضطراب
• ناخن های شکننده
• اختلال در تمرکز
• حافظه ضعیف
• خشکی پوست
• موهای درشت و زبر
• آلوپسی
• گرفتگی عضلات و ضعف عضلانی

هیپوکلسمی ممکن است توسط چندین عامل ایجاد شود. این موارد شامل کلسیم ناکافی در رژیم غذایی، عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید، بیماری کلیه، بیماری کبدی یا سیروز کبدی و کاهش جذب کلسیم توسط روده باشد. کمبود ویتامین D همچنین می تواند منجر به هیپوکلسمی شود.

افرادی که در معرض کمبود کلسیم هستند: زنان یائسه، افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز و گیاهخواران هستند. درمان هیپوکلسمی معمولاً شامل کلسیم خوراکی و ویتامین D به صورت مکمل است.

روش درمان:

ماست ساده و کم چرب غنی ترین منبع کلسیم است. ماست حاوی 415 میلی گرم کلسیم است که 42٪ نیاز روزانه را تأمین می کند.شیر بدون چربی حاوی 299 میلی گرم کلسیم است که 30٪ نیاز روزانه را برآورده می کند.

امیدوارم این مطلب بیماری های سو تغذیه برایتان مفید باشد. شاد و پیروز باشید.

منبع: stylecraze