اینستکس چیست؟ نحوه کار آن چگونه است؟

اعلام حمایت اروپا از ایران در مسئله برجام پس از خروج آمریکا با دادن وعده ساز و کار مالی جدید همراه بود. اروپاییان اظهار کردند که قصد دارند از ایران حمایت کنند و برای حداقل کردن آثار تحریم ها بر ایران تلاش کنند. بعد از چندین ماه در نهایت ساز و کار مالی اروپایی یا spv با ایران ثبت شد. در ادامه توضیحات لازم درباره اینستکس و نحوه کار آن بیان شده است.

این ساز و کار برای اینکه مبادلات تجاری با ایران ادامه پیدا کند به وجود آمده است. در 11 بهمن سال 97 این کانال در فرانسه ثبت شد و مدیریت آن به عهده پرشیفر آلمانی است. INSTEX مخفف عبارت Instrument in Support of Trade Exchanges است که معنای آن ابزار پشتیبانی مبادلات تجاری است.

در واقع این یک دفتر مالی است که اروپا برای تلاش برای حداقل ادامه تجارت با ایران علیرغم تحریم های ایالات متحده، راه اندازی کرده است. این سیستمی تهاتری است که توسط فرانسوی ها، آلمانی ها و انگلیسی ها ایجاد شده است. 

مبادلات این ساز و کار با یورو است اما هیچ پولی توسط ایران دریافت نمی شود. ایران نفت را به کشورهای اروپایی صادر می کند و آن ها نیز اقلام مورد نیاز ایران را می فرستند. در واقع اینستکس به عنوان واسطه عمل خواهد کرد و باید شرکتی در ایران نیز برای این کار در تهران وجود داشته باشد.

در اردیبهشت 98 شرکت STFI یا سازوکار ویژه تجارت و تامین مالی ایران و اروپا نیز در تهران تاسیس شد. در واقع وظیفه این دو شرکت واسطه تسویه حساب بین شرکت های ایرانی و اروپایی است.

پس می توان گفت اینستکس شرکتی برای تسویه مالی است و امکان تجارت بدون مبادله پول را برای شرکت های دو کشور فراهم می کند. پس از صدور کالا از شرکت ایرانی به شرکت اروپایی، اعتباری برای شرکت ایجاد می شود که از آن می تواند برای وارد کردن کالا از اروپا استفاده نماید.

اقلامی که در بیانیه اول اینستکس بیان شدند، مواد غذایی، محصولات کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی هستند. همچنین مطرح شد امکان مشارکت و ورود کشورهای دیگر نیز به اینستکس وجود دارد.

از دیگر نکات حائز اهمیت در بحث اینستکس این است که این اقدام از معدود اقدامات اروپاست که برخلاف خواست آمریکا انجام شده است و واکنش های خاصی را به دنبال داشته است. در این طرح بیان شده، گشایش کانال های اقتصادی برای تجارت کشورهای ثالث با ایران از اهداف آن است.

پس از مطلع شدن آمریکا از این طرح، وزارت امور خارجه این کشور بیان کرد که گزارش ها را درباره آن دنبال می کند تا جزئیات بیشتری بدست آورد.

برخی معتقد بودند وجود این طرح قدرت اقتصادی آمریکا را با چالش های جدیدی روبرو خواهد کرد. در واقع این کانال مالی در مقابل قدرت اقتصادی آمریکا است.

باید توجه کرد که لیست اقلام قرار گرفته در بیانیه اول جزء اقلام تحریم شده نیستند و باید به این نکته توجه داشت که در نهایت اروپاییان نیاز به یک پوشش برای ادامه مبادلات با ایران را داشتند.

محمد جواد ظریف در واکنش به این خبر گفت: ایران از اینستکس که به عنوان یک گام اول، هرچند دیرهنگام، در مسیر اجرای تعهدات تروئیکای اروپایی برای نجات برجام از طریق تضمین منافع ایرانیان پس از بازگشت تحریم‌های غیرقانونی آمریکا به شمار می‌رود، استقبال می‌کند.

در بیانیه اروپایی ها آمده است که اینستکس در چارچوب قوانین مربوط به شفافیت مالی عمل خواهد کرد، در نتیجه این امکان وجود دارد که ایران را مجبور به پذیرش و تصویب FATF کند. در صورتی که ایران از تصویب آن سر باز زند امکان دارد این کار متوقف شود.

علی مطهری نایب رئیس مجلس شورای اسلامی گفته است که نمی توان نظر مثبتی در این رابطه داد. او معتقد بود وجود بند پذیرش FATF نوعی دخالت در امور داخلی کشور محسوب می گردد.

در این مقاله به طور کامل راجع به اینکه ایستکس چیست و چه کاربردی دارد برای شما توضیحاتی داده شد.

برای اطلاع از بازار بورس می توانید به مقاله های دیگر آی تایمز مراجعه نمایید. همچنین در رابطه با بیت کوین و ماینر نیز در لینک داده شده مطالبی را خواهید خواند.