سیستم ایمنی بدن شما آنتی بادی هایی تولید می کند که در برابر یک ماده خارجی مضر مانند برخی از باکتری ها یا ویروس ها از بدن دفاع می کنند. اما سیستم ایمنی برخی افراد در برابر موادی غیر مضر نیز (غیر آلرژن ها) واکنش نشان می دهد. در ادامه به بررسی آنافیلاکسی، عوامل و عوارض جانبی آن می پردازیم:
آنافیلاکسی چیست؟
آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید، بالقوه تهدید کننده زندگی است. در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض چیزی که به آن حساسیت دارید، مانند بادام زمینی یا نیش زنبورعسل آلرژی رخ می دهد.
آنافیلاکسی باعث می شود سیستم ایمنی بدن مواد شیمیایی زیادی را آزاد کند که می تواند شما را دچار شوک کند و فشار خون شما ناگهان پایین می آید و مجاری تنفسی شما باریک می شود و مانع تنفس می شود. علائم و نشانه ها شامل نبض سریع و ضعیف است. بثورات پوستی و حالت تهوع و استفراغ.
هشدار! آنافیلاکسی نیاز به تزریق اپی نفرین و مراجعه سریع به اورژانس دارد. اگر اپی نفرین ندارید، باید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید. اگر آنافیلاکسی فوراً درمان نشود، می تواند کشنده باشد.
علائم
علائم آنافیلاکسی معمولاً در عرض چند دقیقه از قرار گرفتن در معرض ماده حساسیت زا رخ می دهد. با این حال، گاهی اوقات می تواند نیم ساعت یا بیشتر پس از مواجهه رخ دهد. علائم و نشانه ها عبارت اند از:
- واکنش های پوستی، از جمله کهیر و خارش و برافروختگی یا رنگ پریدگی پوست
- فشار خون پایین (افت فشار خون)
- انقباض مجاری تنفسی و تورم زبان یا گلو که می تواند باعث خس خس و تنگی تنفس شود.
- نبض ضعیف و سریع
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- سرگیجه یا غش کردن
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که آلرژی شدید دارید در صورت یک واکنش آلرژیک شدید به دنبال کمک فوری پزشکی باشید. منتظر نمانید که علائم از بین می روند یا خیر. اگر فرد مبتلا به حمله، یک دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین دارد، فوراً آن را تزریق کنید.
حتی اگر علائم پس از تزریق بهبود یافت، باز هم باید به اورژانس مراجعه کنید تا از تکرار نشدن علائم حتی بدون قرار گرفتن در معرض آلرژن بیشتر اطمینان حاصل کنید. این واکنش دوم آنافیلاکسی دو فازی نام دارد. تشخیص و مدیریت طولانی مدت آنافیلاکسی پیچیده است، بنابراین احتمالاً باید به یک پزشک متخصص آلرژی و ایمونولوژی مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: هر آنچه که در رابطه با آلرژی باید بدانید!
علل ایجاد آنافیلاکسی
عوامل محرک معمول شامل برخی غذاها، برخی داروها، نیش حشرات و لاتکس است. آلرژی ها معمولاً تهدید کننده زندگی نیستند، اما واکنش شدید آلرژیک می تواند منجر به آنافیلاکسی شود. حتی اگر شما یا فرزندتان در گذشته فقط یک واکنش آنافیلاکتیک خفیف داشته اید، خطر آنافیلاکسی شدیدتر پس از قرار گرفتن مجدد در معرض ماده ایجاد کننده آلرژی وجود دارد.
1. آلرژی غذایی
مواد غذایی که موجب ایجاد آنافیلاکسی می شوند. عبارتند از:
- بادام زمینی
- مغزهای درخت
- ماهی
- صدف
- شیر
نکته: رایج ترین عامل آنافیلاکسی در کودکان مواد غذایی می باشد. هم چنین مصرف برخی از غذاها قبل از ورزش موجب ایجاد آنافیلاکسی می شود.
بیشتر بدانید: انواع مواد غذایی حساسیت زا که خوردن آن ها ممکن است باعث آلرژی شود!
2. آلرژی دارویی
علاوه بر بادام زمینی، آجیل، ماهی و صدف، دارو های خاصی از جمله آنتی بیوتیک، آسپرین و سایر دارو های مسکن بدون نسخه و کنتراست داخل وریدی (IV) که در برخی از آزمایشات تصویربرداری استفاده می شود، محرک های آنافیلاکسی در بزرگسالان می باشد.
بیشتر بدانید: انواع داروی ضد حساسیت و آلرژی برای پیشگیری و درمان آن
3. آلرژی به نیش حشرات
نیش زنبورهای عسل، کت های زرد، زنبور ها، شاخ و مورچه های آتش نشانی نیز عامل آلرژی می باشند.
4. آلرژی به لاتکس
لاتکس در دستکش های طبی موجود است. اگر نسبت به لاتکس حساسیت داشته باشید، بدن شما لاتکس را با ماده مضر اشتباه می گیرد و نسبت به آن واکنش نشان می دهد. ممکن است در زمان مصرف دستکش لاتکس دچار خارش پوست و کهیر یا حتی آنافیلاکسی شوید.
5. سایر شرایط ایجاد آنافیلاکسی
- در برخی موارد ورزش در هنگام گرم، سرد یا مرطوب بودن هوا نیز در برخی افراد با آنافیلاکسی مرتبط است. با پزشک خود در مورد اقدامات احتیاطی که هنگام ورزش باید انجام دهید، صحبت کنید.
- اگرچه معمول نیست، اما در برخی افراد از ورزش هوازی مانند آهسته دویدن، یا حتی فعالیت بدنی شدیدتر مانند پیاده روی، آنافیلاکسی ایجاد می شود.
اگر نمی دانید چه چیزی باعث حمله آلرژی شما می شود، آزمایش های خاصی می تواند به شناسایی ماده آلرژی زا کمک کند. در بعضی موارد، هرگز علت آنافیلاکسی مشخص نمی شود (آنافیلاکسی ایدیوپاتیک).
عوامل خطر
عوامل خطر شناخته شده زیادی برای آنافیلاکسی وجود ندارد، اما مواردی که ممکن است خطر شما را افزایش دهند. عبارت اند از:
سابقه آنافیلاکسی
اگر یک بار آنافیلاکسی داشته باشید، خطر ابتلا به این واکنش جدی افزایش می یابد. واکنش های آینده ممکن است شدیدتر از اولین واکنش باشند.
آلرژی یا آسم
افرادی که به هر دو بیماری مبتلا هستند، در معرض خطر افزایش آنافیلاکسی قرار دارند.
برخی شرایط دیگر
این موارد شامل بیماری قلبی و تجمع غیر طبیعی نوع خاصی از گلبول های سفید خون (ماستوسیتوز) است.
🔔 بیشتر بدانید: بالا بودن گلبول های سفید نشانه چیست؟ راه های پیش گیری و درمان آن
عوارض جانبی
یک واکنش آنافیلاکتیک می تواند زندگی شما را تهدیدی و تنفس یا ضربان قلب شما را متوقف کند.
راه های جلوگیری از ایجاد آنافیلاکسی
- بهترین راه جلوگیری از آنافیلاکسی پرهیز از موادی است که باعث این واکنش شدید می شوند.
- کیت اورژانس را با داروهای تجویز شده همیشه در دسترس داشته باشید.
- اگر دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین دارید، تاریخ انقضا را بررسی کنید و مطمئن شوید که نسخه خود را قبل از انقضا دوباره پر کنید.
- مطمئن باشید که تمام پزشکان خود را از واکنش های دارویی مطلع کرده اید.
- اگر به حشرات نیش دار حساسیت دارید، احتیاط کنید مواردی را عیت کنید:
- پیراهن و شلوار آستین بلند بپوشید.
- پابرهنه روی چمن راه نروید.
- از رنگ های روشن پرهیز کنید.
- از عطر، ادکلن یا لوسیون های معطر استفاده نکنید.
- از قوطی های نوشابه در فضای باز ننوشید وقتی نزدیک حشره ای سوزننده هستید آرام باشید.
- از حشرات نیش دار به آرامی دور شوید و از آسیب زدن به حشره خودداری کنید.
- اگر حساسیت غذایی دارید، برچسب تمام غذاهایی را که می خرید و می خورید با دقت بخوانید. روند تولید می تواند تغییر کند، بنابراین مهم است که به طور دوره ای برچسب غذاهایی که معمولاً می خورید را دوباره بررسی کنید.
- هنگام غذا خوردن در بیرون، از مواد تشکیل شده هر غذا بپرسید و دریابید که چه موادی در آن قرار دارد. حتی مقدار کمی از مواد غذایی که به آن حساسیت دارید می تواند واکنش جدی ایجاد کند.
سخن آخر
حتی اگر مراقب باشید، در برخی از مواقع احتمالاً در معرض آنچه به آن حساسیت دارید خواهید بود. خوشبختانه، شما می توانید با دانستن علائم و نشانه های واکنش آنافیلاکتیک و داشتن برنامه ای برای درمان سریع این علائم، به سرعت و به طور موثر به شرایط اضطراری آلرژی پاسخ دهید.
منبع: mayoclinic.org
